Gıda fiyatları üzerinde çok iklim raporları, düşük stok tahmini ve jeopolitik risklerle ilgili baskı sürüyor. Uzmanlara ayrılan milletlerarası yiyecek fiyatları ona tekrar bir dizi yolculuk.
Tarım uzmanları ve analistler, küresel güvenlik önlemleri altındaki tehdit altında olduğu konusunda ihtarlarına devam ediyor.
Sözcü’nün Financial Times’tan aktardığına göre, 2022’de sertleşen fiyatlar milletlerarası piyasalarda düşüşe de düşük stok seviyesi ve yüksek egzoz hızları gelecek olan dünyadaki veri değerlerini artırmaya devam ediyor. Ayrıyeten çok iklim maçları ve düşük stok tüketimi besin fiyatlarının alarm vermesine neden oluyor.
Rusya-Ukrayna savaşı etkisi
Geçen yıl gıda fiyatları, Rusya-Ukrayna savaşından evvel, kuraklık ve pandemi nedeniyle zati yüksek seyrediyordu.
Ardından, Moskova’nın dünyanın en büyük gübre ihracatçısı olarak Ukrayna’da seferlerin çıkışlarının fiyatları sertleşirken, azotlu gübreler için kritik bir şeyden emin olmayan doğal gaz fiyatlarından yararlanan da tarım hizmetleri üzerinde baskı oluşturdu.
Savaş sürerken Moskova ile Kiev çevresinde imzalanan gözlem mutabakatı, Rusya’dan bol miktarda tedarikle birlikte fiyatların düşürülmesinde değerli bir rol oynama, düşen doğalgaz fiyatları gübre piyasalarını sakinleştirdi.
BM Besin ve Tarım Örgütü’nün (FAO) milletlerarası ticareti yapılan ziraî emtiaları referans alan Besin Fiyat Endeksi 2022’de tepeyi gördükten sonra dokuz ay üst yükseklikte kaydetti. Kritik besinlerin fiyatları, geçen yılın en yüksek katmanlarının yaklaşık yüzde 40 altında seyretti.
Dünya Bankası tarım ekonomisti John Baffes,“ Mevcut durum tek motorla uçmaya görünüyor. Motor çalıştığı sürece sorun yok lakin motor durursa sorun yaşarsın. Risklerden rastgele biri gerçekleşirse, Tarifelerde çok ancak çok hızlı bir sahnededi.
En acil tehlike ise martta yenilenmesi beklenen BM’ye dayanaklı olmasını sağlamak muahedesi. Anaşmanın genişletilmesi üzerine tesadüfi bir ihtimal, Ukrayna’nın ihracatını engelleyerek fiyatların yine fırlatılmasına yol açabilir.
Pek çok verim ve gübre Rusya’ya uygulanan kısıtlamalardan muaf olsa da Rus ve Avrupa işletmelerine yönelik, birçok banka, sigortacı ve lojistik departmanı, Rus tüketici ticaretini konusunda isteksizlik barındırıyor. Jeopolitik streslerin arzını kesintiye uğratabileceğine yönelik beklentiler ise tüm gücüyle.
Diğer bir tehdit ise iklim. Geçen yıl Avrupa’da ve dünyanın diğer bölgelerinde rekor kıran sıcaklıklar yaşanmıştı. Birleşik Krallık Meteoroloji Ofisi geçen yılın sonlarında, “Hava şartları, 2023’te global sıcaklıkların 2022’den daha sıcak olmasına yol açacak” ikazında bulundu.
Ayrıca düşük gözlem stok varlığı de analistlerin küresel gıda tedariki konusundaki telaşlarını artırdı.
ABD Tarım Bakanlığı eski baş ekonomist Joseph Glauber, “ Düşük global stok durumu fiyatları nedeniyle dalgalı olmaya devam edecek. Bu baharda kuraklık yahut değerli bir hava olayı ortaya çıkarsa listeleri daha keskin bir halde kalabilirdedi.
Öte yandan döviz hareketleri de birçok gelişmekte olan ülkede besin arzı için tehlike oluşturdu. Memleketler arası piyasalarda besin fiyatlarında yaşanan düşüşe ömürleri, doların gücü lokal para ünitelerindeki maliyetleri yüksek tutmaya devam etti. Bu günlük evler için besin boyutlarını birkaç çeyrek daha süreceği manasına geliyor.
HalkTv
