Yılbaşından bu yana piyasayla yeni tanışan 400.000 yatırımcıyla (toplam yatırımcı sayısı 1,5 milyonu aştı) birlikte kıymeti süratle artan ve XU100 endeks ile olan ayrışması iyiden iyiye kendini gösteren XUTUM endeksi kısa vakitte önemli bir yükseliş gösterdi. Geçtiğimiz hafta başlayan düşüş trendini de hesaplamamıza dahil edersek XU100 endeksin getirisi yalnızca %0,87 iken, XUTUM paylarının dahil olduğu endeksin getirisi %5,9. Yani XU100 endeks için başladığı noktaya geri dönmüş diyebiliriz. Dolar bazında baktığımızda ise XU100 endeks 1,64 cent civarındayken, XUTUM – XU100 endeksin yaklaşık 4 cent civarında olduğunu söyleyebiliriz yalnızca son üç aydaki getirilerde bir paralellik var.
XUTUM endeksi içerisinde günlerdir tavan giden ve yükselmesi için geçerli bir sebep olmayan pay senetleri olduğunu biliyoruz. Bu pay senetlerini görebilmenin en kolay yolu fiyat/kazanç oranlarına bakmaktır. Bu oran bize kısa yoldan bir payın kelepir ya da çok pahalanmış olduğu hakkında bilgi verebilir. Şu sıralar XU100 endeksin fiyat/kazanç oranı 9 civarında, XUTUM endeks ise 70’e yakın. Küçük yatırımcılar yüksek getiri arayışı sebebiyle en fazla derinliği düşük paylara yatırım yapıyorlar ve bu payları XUTUM endeksi içerisinden buluyorlar.
Oran tahlili yaparken birinci bakılan rasyolardan biri olan fiyat/kazanç oranı bir pay senedinin piyasa fiyatının pay başına kar oranı olarak tanımlanabilir. Pay başına kar ise basitçe net karın sirkülasyondaki pay adedine bölünmesiyle bulunur. Bir şirketi yıllık karının kaç katına satın alabilirim sorusuna karşılık verir. Yani F/K’sı 5 olan bir şirketi, karının 5 katına satın alabiliriz. Şayet ki 100 liramı bu şirkete yatırıyorsam 5 sene sonra geri alacağımı bilmeliyim. Öteki bir tabirle şirketin 1 lira karına karşılık ne kadar ödemeye razıyım sorusunun yanıtıdır. Pay senedinin F/K oranı düşükse bu, yatırım yapmak için ülkü bir şirket olduğunu göstermeyeceği üzere yüksek F/K oranına sahip bir şirkete de kesin ziyan ettirir formunda yaklaşmak yanlış olur. Oran tıpkı vakitte genel piyasanın ucuz/pahalı olup olmadığına karar vermek için de kullanılır.
Pay senedinin performansı temel bilgilerinden büsbütün bağımsız hareket edebilir. Bu oranı yorumlarken şirketin içinde yer aldığı dalı ve dalın karlılığını da iyi bilmemiz gerekir ve her kesimin F/K’sı birbirinden farklı olabileceği için ortalama bir sayı vermek zordur fakat yeniden de 10’un altında bir paha pay senedinin ucuz kaldığına işaret eder. Bir şirketin bedeli;
- Piyasanın ona ödediği fiyat neyse odur.
- Piyasa o şirkete ne paha biçtiyse o günkü şartlar çerçevesinde fiyat doğrudur.
Şirketin F/K’sı yüksek ise bu aslında ilerde yaşanacak bir durum değişikliğine, olumlu bir gelişmeye, bir yatırıma mevzu olabilir. Gelecek olan haber yalnızca şirketi ilgilendiren bir durum olmasa, iktisadın genelinde bir iyileşmeye sebep olsa bile şirketin kıymeti üzerinde tesiri olacaktır.
Şu an açıklanan bir haberin gelecekte şirketin satışlarını düşüreceği ve buna bağlı olarak net kar üzerinde olumsuz bir tesir yaratacağı düşünülüyorsa bu durumda pay senedi fiyatı düşeceğinden F/K’da azalacaktır. Bu durumda F/K düştü diye şirkete yatırım yapılır, halinde hareket edilirse yanlış olur. Bazen kelepir nitelendirdiğimiz şirketlerin alakasız bir haberle bir anda pahalılaşabildiğini görmüşüzdür. Bu bilgiye evvelden sahip değilseniz çıkarlı çıkmanız çok zordur.
Şirketin gelecekte kar edeceğine ya da karlılığını artıracağına dair bir niyetiniz varsa şu an değerli üzere görünen pay senedi gelecekte daha da kıymetli pozisyona gelebilir. F/K oranı düştüğünde şayet bu durum kardaki artıştan kaynaklanıyorsa bu sayının hangi kalemden arttığını size söylemez, bunu araştırmak size kalmıştır. Şayet şirketin F/K’sı yüksekse gelecekteki kar artışının bugünden fiyatlanmış olabileceğini söyleyebiliriz.
Matriks data terminali temel tahlil modülünden yararlanarak hazırladığım F/K çalışmasına nazaran, 418 pay senedi içerisinde F/K’sı 100’ün üzerinde olan 31 şirket var. Bu şirketlerin 7’si 1000 den yüksek F/K oranına sahip. Haliyle bunlar son periyodun en çok artan payları. FK’sı 0 olan yani son açıkladığı bilanço bilgilerine nazaran ziyan eden 116 şirket var. Sayıları hiç de az değil.
Asıl merak ettiğim şey ise, fiyat/kazanç oranına nazaran çok pahalanmış pay senetlerinden bir portföy oluştursaydık nasıl bir getiri elde edecektik?
XUTUM endeks payları içerisinden F/K oranı 100+ olanlara, yılbaşından bugüne ve aylık dönemde, belli sayıda pay senedi filtresinden geçirmeyerek model testi uyguladığımızda sonuç şaşırtan değil. Portföyün getirisini XU100 ile kıyaslarsak bilhassa Mart 2020 sonrası harikulade bir performans yakaladığını görüyoruz. Başlangıç tarihinde bu endekse 100 lira yatırım yapmış olsaydık endekse göreli olarak yüzde 124 daha yüksek bir getiri elde edecektik.
Asıl şaşırtan olan ise Temmuz ayında endeksin getirisi %-3,29 iken, oluşturduğumuz portföy buna %25,8 ile epeyce büyük bir fark atmış.
Gördüğünüz üzere kendimizle çelişerek çok kıymetlendiğini düşündüğümüz ve tek bir rasyodan hareket ederek oluşturduğumuz portföy, XU100 endeksin bir oldukça üzerinde kaldı. Bu durumda her şeye karşın iyi bir sonuçla ayrılmış olacaktık.
Kısa vakitte piyasa kıymetleri çok yükselen ve hatta Türkiye’nin en büyük bankalarını geride bırakan bu pay senetlerinin F/K’sı büyüme potansiyeli sebebiyle mi yüksek yoksa sığ paylar oldukları için fiyatlardaki artış mı buna sebep oluyor? Bu sorunun karşılığını da bir sonraki yazıda anlatacağım.
Herkese bol yararlar.
Güney Örnek
Temmuz’da tüm menkuller kazandırdı, Türkiye hariç
FÖŞ anlattı: Negatif Faizin Iktisada Verdiği Ziyan: Spekülatif Balonlar Şişiyor!
Şant Manukyan: Teknoloji şirketleri ve yeni teknoloji balonu (mu?)
Tuncay Turşucu Ağustos paylarını seçti
Para Tahlil
