Lider Erdoğan’ın “Cuma günü muştum var” açıklamasından sonra Borsa İstanbul BİST-100 Endeksi günü %2.95 primle kapattı. TL mevduatta gerçek faizin negatife dönmesi akabinde, bir çok amatör yatırımcı adayı Borsa’ya hamle ederek fiyatları yükseltti. Yabancı kurumsal yatırımcılar yıl boyunca satış yaptılar, ama diğer borsalarda ayı pazarının işaretçisi olan bu süreç, bizde para babaları yahut annelerinin evvelce uzak durdukları bir çok payda rahatlıkla spekülasyon yapmasının yolunu açtı.
Tüm bu gelişmeler ortasında unutulan bir soru var: Borsa kıymetli mı? Yani, BİST-100 Endeksi’ni satın aldığımda şirket karları ölçümünde ortaya çıkan adil pahadan daha fazla mı ödüyorum? Bu soru çok kıymetli, zira kurun istikrarsızlaştığı, faizlerin de yükseldiği bir periyoda girdik. Şayet bu iki değişken durulmazsa, Borsa’da satışlara neden olabilir.
Bu soruya net bir yanıt vereceğim: Hayır, Borsa hala ucuz. Ama, 2 değerli değişkeni takip etmek zorundayız:
*10 yıllık DİBS’nin “normal getirisi” ne olmalı? Zira, şirketlerin gelecekteki nakit akımları bugüne indirilirken kullanılan faiz bu. DİBS getirilerinin cari değil, iktisat istikrara kavuştuğunda alacağı paha, bir manada şirket kar akımının ederini belirler.
*İkincisi, 2021’de GSYİH ne kadar büyüyecek? Bir çok şirketin cirosu GSYİH’nın bir çarpanı. Yani, ulusal gelir ne kadar hızlanırsa, sıradan bir şirketin karını yükseltmesi mümkünlüğü da o kadar yükseliyor.
Evvel, Borsa memleketler arası kıyaslamaya nazaran değerli mı sorusuna yanıt arayalım. BMD’nin Çarşamba sabahı yazdığı rapordan, BİST-100’in F/K’nı buluyoruz:
“9,25x olan BİST100 cari F/K çarpanı 9,4x olan 5 yıllık ortalamasına nazaran %1,7 iskontolu. Türkiye özelinde 2018 ve 2019 yılında artan piyasa volatilitesinin azalmasıyla Borsa İstanbul son periyotta kıymetli bir ralli yaparak rekor tazelemesine karşın koronavirüs ve petrol fiyatlarındaki hareketler nedeniyle milletlerarası endekslere paralel biçimde 2017 yılından beri en düşük düzeylerini de gördü. Mevcut çarpanda iskonto olmasına karşın önümüzdeki periyot için belirsizliklerin artıyor olması BİST için aşağı taraflı riskleri artırabilir”.
Buna Gelişmekte Olan Ülkeler’in ortalama F/K’nı da ekleyelim:
Türkiye çok uzun müddettir yüksek enflasyonu ve yanlışlarla dolu iktisat siyaseti nedeniyle MSCI GOP Pay Endeksi’ne iskontoyla süreç gördü. Lakin bu o kadar değerli değil. Şayet hükümet yabancı yatırımcıları Borsa’dan kaçıran uygulamalardan vazgeçerse, bu iskonto daralır. Esasen, 10x’in altında bir F/K nerden baksanız ucuz.
Gelelim sıradaki soruya: 10 yıllık DİBS getirisi ne olmalı? Karşılık sandığınızdan daha kolay. Şayet Türkiye’de enflasyonun önümüzdeki 5 yılda %8’in altına düşmeyeceğini varsayarsak, ki bu TCMB Ağustos Beklentiler Anketi’nden edindiğim bilgidir, 10 yıllık DİBS getirisinin %12-13 civarında olması gerekir. Zira, vade uzadıkça risk primi de artar. Uzun vadeli enflasyonun üstüne 400-450 baz puan vade riski primi koymak makuldur.
Hala 10 yıllık DİBS’in getirisi %13.92 ve enflasyonda patlama yaşamazsak, adil pahasına yakın olduğu düşünülebilir.
Ancak iş 2021 büyümesine gelince benim iddialarım TCMB Beklenti Anketi’de ortaya koyulan %4.5’un hayli altında. Nedeni de kolay. Türkiye büyüme için ebediyen dış sermayeye muhtaçlık duyar, halbuki hala uygulanan siyasetler yabancı sermayeyi kaçırıyor. Bu nedenle bu sene %5 daralma, seneye ise azami %2-3 büyüme beklerim. Pay senetleri %4.5 büyümeye nazaran fiyatlanmışsa, iskonto artırılmalı.
Fakt, hatırlayalım, BİST-100 esasen 10 F/K’nın altında süreç gördüğü için “zayıf büyüme iskontosu” fiyatlarda.
Özetle, bu kolay çalışmaya nazaran, BİST-100 kıymetli değil. Bu sonuç “borsa çıkacak” manasında yorumlanmamalı. Kısa vadede Borsa siyasetteki dalgalanmadan, Cuma günü muştusunu almamız mümkün olan “Karadeniz’de doğal gaz keşfedildi” haberine kadar sayısız ve öngörülmesi güç değişken tarafından yönlendirilecek.
Ancak elinde pay tutan ve profesyoneller kadar zamanlaması keskin olmayan amatör yatırımcı yanlış yapmıyor. Borsa bir müddet düşecek de olsa, elinde tuttuğu payların ardındaki gelir akımı hala ucuz ya da adil kıymetinde.
FÖŞ
Ekonomik Buhranı Aşmak İçin Devalar Nelerdir?
Morgan Stanley 2020’nin en iyi “güvenli limanını” açıkladı
Norveç Servet Fonu: Borsalar ekonomik realiteden koptu!
Cemre Yoldaş: Borsa’da Kelebek Tesiri
Para Tahlil
