Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) her ay yayımladığı Konut İstatistikleri bilgilerine nazaran Türkiye genelinde 2020 Kasım ayında, geçtiğimiz yılın tıpkı ayına %18,7, bir evvelki aya nazaran %5,9 azalışla 112.483 adet konut satıldı.
Yılbaşından bu yana toplam konut satışları, geçen yılın tıpkı devrine nazaran %21,5 artışla 1.393.335 oldu.
Covid-19 salgını, tüketici tercihlerine taraf vermede büyük etken olmuştur. Hane halkının öncelikli tercihleri temel muhtaçlıklarını karşılamak olup, bu muhtaçlıklar içerisinde konutun hissesi Mart, Nisan ve Mayıs aylarında gerilemişken Haziran ayında, kamu bankaları öncülüğünde konut kredilerinde yapılan indirimlerin de tesiriyle konut satışlarında önemli artışlar meydana geldi. Devamında gelen konut kredilerindeki faiz artırımı ve kur baskısı nedeniyle satışlarda düşüşler yaşandı.
Lokomotif Kent İstanbul
2019 ve cari yılda, yılbaşından bu yana sıralamadaki birinci 5 vilayet değişmedi ve lokomotif kent tekrar İstanbul oldu.
2020’nin başından bu yana, İstanbul’da 244.862 adet konut satışı gerçekleşirken toplam satışlar içindeki hissesi %17,6 oldu. Ankara %10,6’lık hisseyle ikinci, İzmir %6,3’lük hisseyle üçüncü sırada yer aldı. Birinci 3 vilayet, ülkedeki toplam konut satışlarının %34’üne konut sahipliği yapıyor.
En az konutun satıldığı vilayet 1 konut ile Hakkari oldu.
İpotekli Konut Satışı Yıllık Bazda %44 Azaldı
İpotekli konut satışları 2020 Kasım ayında 24.450 adet gerçekleşerek geçtiğimiz yılın birebir ayına nazaran %44 azalış, bir evvelki aya nazaran %4 azalış gösterdi. İpotekli satışlardaki geçtiğimiz aylardaki yükselişler, bankaların konut kredi faizlerinde yaptığı düzenlemenin konut taleplerini önemli biçimde beslediğine işaret etmektedir.
İpotekli satışların toplam satışlar içindeki hissesi %22 olarak gerçekleşti.
Öteki Satış Tipleri Yıllık Bazda %7 Azaldı
Öteki konut satışları 2020 Kasım ayında 88.033 adet gerçekleşerek geçtiğimiz yılın tıpkı ayına nazaran %7 azalış, bir evvelki aya nazaran %6 azalış gösterdi. Başka konut satışlarının toplam satışlar içindeki hissesi %78 olarak gerçekleşti. Konut kredilerine uygulanan faiz oranın artmasıyla ipotekli konut satışlarında azalma meydana gelmiştir.
Kasım Ayında 36.658 Adet Konut Birinci Defa Satıldı
Kasım ayında Türkiye genelinde 36.658 adet konut birinci kere satıldı. Geçtiğimiz yılın tıpkı ayına nazaran %25 azalış, bir evvelki aya nazaran %1 azalış gösterdi. Toplam satılan konutlar ortasında birinci sefer satılan konutların hissesi %33 oldu.
75.825 Adet Konut El Değiştirdi
İkinci el konut satışları Kasım ayında 75.825 adet gerçekleşerek geçtiğimiz yılın birebir ayına nazaran %15 azalış, bir evvelki aya kıyasla %8 azalış gösterdi. Toplam satılan konutlar ortasında birinci kere satılan
konutların hissesi %33 oldu.
2020 Kasım ayında yapılan ipotekli satışların %31’si birinci el, toplam satışların %8’si ipotekli birinci el olarak gerçekleşti. 2018 ve 2019 yılına kıyasla konut kredi faizlerinin daha düşük olması, ipotekli konut satışlarında büyük artışların temel nedeni oldu. Kamu bankalarının 2019 Ağustos ayında konut faizlerini düşürmesi sonucunda ipotekli konut satışlarında canlanma başladı. 2018 yılının tıpkı aylarına kıyasla ipotekli birinci el konut satışları 2019 yılı Temmuz ayından sonra yüksek oranda büyüme kaydetti. Birinci el konut satışlarında yaşanan toparlanma, konut arz fazlalığından kaynaklanan konut stokunun erimeye başladığına yahut stok artış suratının yavaşladığına işaret etmektedir. Konut talebi ile arzı ortasındaki makasın daralmasının devamı halinde inşaat bölümünün tekrar istenilen hareketliliğe ulaşılacağı kestirim edilirken Covid-19 salgını beklenmeyen bir tesir yarattı. Piyasada belirsizliğin ve salgın riskinin artması paralelinde pandemi sürecinde konut
satışlarında düşüşler meydana gelmişti lakin haziran ayında kamunun konut talebinin artması için attığı adımların da tesiriyle 2020 Temmuz ayında tüm vakitlerin rekor konut satışı gerçekleşmiştir.
2014 yılından itibaren ipotekli konut satışlarının son 12 aylık toplamı incelendiğinde ipotekli satışlarda 2017’nin 2. Çeyreğinden 2019’un 2. Çeyreğine kadar azalma trendinde olduğu görülmektedir. Yıl içindeki kur hareketliliği, maliyetlerde olan yükselme, konut kredi faizlerinin yüksek seyretmesi ve tüketici inancındaki düşüş nedeniyle ipoteklikonut satışları 2019 yılında büyük düşüş sergilemiştir.
2017 yılının 3. Çeyreğine kadar olan toplam konut satışlarında artış trendi görülürken bu noktadan itibaren trendde kırılma meydana gelmiştir. Uzun vakitten sonra 2017 yılında enflasyonun çift hanelere çıkması ve bu formda devam etmesi, takip eden yıllarda gelişen siyasi, politik ve ekonomik gelişmeler ardından kur ve faiz hareketleri ile düşüş trendi devam ederken pandemi sürecinde sert darbe alan konut kesimi toparlanma adımlarını atmaya devam etmektedir.
Kasım Ayında Yabancılara 4.962 Konut Satıldı
Yabancılara 2020 Kasım ayında, bir evvelki yılın birebir ayına nazaran %24 artışla 4.962 adet konut satıldı.
Kasım ayında, yabancılara satılan konutlar içinde birinci sırayı 2.443 adet konut satışı ile İstanbul aldı.
İstanbul’u sırasıyla 893 konut ile Antalya ve 297 konut satışı ile Ankara izledi.
Uyruk Bazında En Çok İran Vatandaşlarına Konut Satıldı
Uyruklarına nazaran yabancılara yapılan konut satışlarına bakıldığında 2020 Kasım ayında İran Vatandaşları 860 adet konut aldı. Bu sıralamayı Irak ve Rusya Fed. takip etti.
Son beş yıldır Irak Vatandaşları en çok konut satın alan ülke uyruğu oldu.
Not: Ülke uyruklarına nazaran konut satışları farklı uyrukluların tıpkı konutu alabilmesinden ötürü yabancılara yapılan toplam satıştan daha yüksek çıkabilmektedir.
Konut satışları ile kredi faizlerinin yıllık değişimleri ortasındaki korelasyon bedeline bakacak olursak negatif istikametli 0,46 olarak hesaplanmış olup negatif ve orta seviye doğrusal bir ilgi vardır.
Son yıllarda toparlanma gayreti gösteren konut piyasası, Covid19 nedeniyle darbe alırken kamu bankaları öncülüğünde gerçekleştirilen faiz indirimleri kesime takviye oldu.
12 aylık dönemde kümülatif satılan konut satışları grafiğine baktığımızda cari periyoda kadar 2014’ten bu yana, 1.654.693 adet ile en yüksek düzey 2020 Ağustos tarihinde gerçekleşmiş
olup en düşük düzey ise 1.091.446 adet ile 2014 Temmuz tarihinde gerçekleşmiştir. 2019’un 2. Çeyreğinde yakalanan yükseliş trendi, Covid-19 salgını nedeniyle 2020 Nisan ayında düşüşe
geçmiş olmasına karşın MayısAğustos periyodunda yaşanan toparlanmayla 2020 Ağustos ayında tarihi tepeyi gördü. 2020 Kasım ayında ise adet gerçekleşti.
Konut fiyat endeksini TÜFE’ye bölerek elde ettiğimiz gerçek konut fiyat endeksi, konut fiyat endeksi ve konut satışlarının yıllık yüzde değişimlerinden elde ettiğimiz datalarla oluşturduğumuz grafik
yandaki üzeredir.
BMD
Para Tahlil
