Memleketler arası Ödemeler Bankası’nın (BIS) Salı günkü yıllık raporunda, COVID-19 krizinden sistemsiz bir global toparlanmanın mali ve mali uyaranın yine kalibresini siyaset yapıcılar için “göz korkutucu” bir zorluk haline getireceği belirtildi.
BIS Genel Müdürü Carstens, raporun sunum toplantısında dünyanın salgından kaynaklanan ekonomik yıkımdan beklenenden daha süratli toparlandığını ancak salgından çıkış için belirsizliğin devam ettiğini söyledi. Carstens, BIS olarak enflasyonun süreksiz olacağını düşündüklerini vurgularken, artan enflasyon ile birlikte gelişmekte olan ülkelerin para siyasetlerinde düzeltme yapmaları gerekebileceğini ekledi. Carstens, bunu yapmayan ülkelerin sermaye çıkışı ya da kurda bedel kaybı riskiyle karşı karşıya kalabileceklerini hatırlattı.
BIS iktisat ve mali kısım lideri Claudio Borgio fiyatlardaki son artışın süreksiz olduğunu söyledi. Enflasyon bilgilerinin son aylarda hem ABD hem de Avrupa’da beklentileri aşması ve para siyaseti yapıcılarını teşviklerin devamı hakkında ikiye ayırmış durumda.
Kimi Avrupalı yetkililer, bölgenin pandemi kaynaklı teşvik programının artan fiyatlar karşısında tekrar ölçeklendirilmesi gerektiğine inanırken, kimileri da enflasyonun süreksiz olacağını ve bu nedenle para siyasetinin gevşek kalması gerektiğini savunuyor. Enflasyon güç bir ekonomik gösterge: çok yüksekse, tüketicilerin satın alma gücünü siler; çok düşükse, ekonomik büyümeyi azaltabilir.
Borgio, “Asıl sorun, enflasyonun rahatsız edici derecede uzun mühlet daha yüksek, rahatsız edici derecede yüksek olduğunu kanıtlaması olur” dedi. Lakin, merkez bankaları ortasındaki uyumu artırmayı amaçlayan BIS’in enflasyondaki artışın “geçici” olmasını beklediğini de vurguladı.
BIS Genel Müdürü, merkez bankalarının ellerindeki büyük ölçüdeki devlet tahvili durumlarının kamuyu kısa vadeli faiz artışlarına karşı daha hassas hale getirdiğini eklerken, faiz artışı halinde finansal istikrar riskine dikkat çekti.
“Yüksek sürdürülebilir büyüme siyaset olağanlaşmasını kıymetli derecede kolaylaştırabilir. Daha fazla büyüme vergi gelirlerini artırır, iktisadın büyüklüğüne oranla borç ölçüsünü düşürür ve verilen dayanakların maliyetini düşürür” diyen Carstens, müspet gerçek faizlerle birlikte iyi işleyen bir iktisadın sermayenin daha verimli dağılmasına yardımcı olacağını söyledi.
Yüksek enflasyon gelir adaletini bozuyor
BIS yıllık iktisat raporunda yükselen enflasyonun gelir adaletsizliğine tesirini inceledi. Bankaya nazaran yıllık % 20’lik enflasyon ortamında, çalışanların maaşı yıl başında enflasyon oranında artırılsa dahi gerçek fiyatta %8,5’lik kayıp oluşmakta. Fiyatla geçinenlerin yaşadığı bu kayıp yıllar geçtikçe gelir adaletini iyice bozuyor.
BIS’in hatırlattığı enflasyonu kalıcı olarak %5’in altına indiren ülkelerde gelir adaletsizliğini ölçen Gini katsayısının süratli halde düştüğü. Bunun manası da gelir adaletsizliğinin düzelme yoluna girdiği.
BIS, CNBC, Reuters
Para Tahlil