Avrupa iktisadı, savaş sonrası periyotta yaşanan en yıkıcı çift tabanlı sakinlikten nihayet çıkıyor.
Cuma günü gelen datalara nazaran AB tarafında birinci çeyrek 2021’in tekrar daralma ile geçildiğinin netleşmesine karşın, Euro bölgesinin geleceğine ilişkin güçlü itimat bozulmuş değil. Avrupa Birliği tarafından finanse edilen çok yıllık teşvik planları da geçen hafta nihayet şekillendi ve esasen ekonomik büyüme çoktan başladı.
Çoğunlukla Avrupa’nın zayıf güney ekonomileri odaklı ve hür bırakılmak üzere bekleyen mali ateş gücü neredeyse eşi gibisi görülmemiş ölçekte. 2022’ye kadar devam edecek merkez bankası acil durum takviyesini de tamamlayıcı nitelikte. Yavaş ilerleyen aşılama programında da bir atılım yapılabilirse, AB bölgesi iktisadı tam manasıyla geri dönecek.
Gerçekten, tekrar açılmaların başlamasıyla AB’de nakit akışının Temmuz ayından kısa bir müddet sonra sisteme girecek olması toparlanmanın elle tutulur olacağı manasına geliyor. Bu da Avrupa Merkez Bankası (ECB) yetkililerinin izleyen haftalar içinde nakdî teşviklerin yavaşlaması planlarını gündeme almalarına neden olabilir. Tabi aşılamanın ilerleyeceği varsayımı ile.
Londra’daki Credit Suisse ekonomisti Neville Hill, “Avro bölgesi iktisadı için en berbatı katiyen sona erdi ve en iyisi şimdi gelmedi. Oraya varmadan evvel birkaç ay daha beklememiz gerekecek.” dedi. “Ekonominin bu çeyrekte tekrar açılmasından son derece cüret duyuyoruz ve bu da bu yılın sonlarında güçlü bir toparlanmaya müsaade vermeli.”
Avro bölgesinin toplanma ivmesinin bir diğer işareti de Pazartesi günü, PMI sonucunun 62,9 ile imalat kesimi faaliyetini 24 yıllık tarihinin en yüksek düzeyinde göstermesiydi. Bu ortada Avrupa Komitesi, büsbütün aşılanmış turistlere hudutların yine açılmasını ve bunun olağana dönüş yolunda bir adım olmasını önerdi.
AB mali teşviki, başlayan ekonomik toparlanmayı sürdürmek için tasarlandı. Mali teşvikler AB içindeki daha zayıf üyelere odaklanırken, onları daha yeşil ve daha dijital bir büyümeye sürükleyecek halde planlandı.
Yardımdan en çok yarar sağlayacak tartışmasız bölgenin en kuvvetli büyüme sorunu olan İtalya, 261 milyar avroluk (316 milyar dolar) bir harcama planı ortaya koydu. Bu dev planın içinde hibeler, krediler ve kendi takviyeleri bulunuyor.
S&P Küresel Ratings kıdemli ekonomisti Marion Amiot, “Plan, Avrupa’daki ekonomik bölünmeyi azaltma konusunda epeyce önemli,” dedi. “Bu, büyüme görünümünü değiştirmek için bir fırsat.”
S&P, genel gayretin önümüzdeki beş yıl içinde bloktaki gayri safi yurtiçi hasılayı %4,1’e kadar artırabileceğini söylemekle birlikte, Amiot gerçek tesirin 2022 sonuna kadar elle tutulur hale gelmesinin sıkıntı olacağı konusunda uyarıyor.
Onarılması gereken hasar epey yaygın. İktisat koronavirüsün vurmasından bu yana iki sakinlikten geçti ve en son birinci çeyrekte %0,6 küçüldü. Bu, 2008 mali krizinden sonra, güney Avrupa’nın büyük kısmının sakinlik yahut deflasyonla gayret ettiği çalkantılı bir on yılın üzerine geldi.
Bloomberg Economics’e nazaran aşı kampanyalarının bölge genelinde hızlanmasıyla, GSYİH’nın 2Ç’de %1,6 oranında büyümesi bekleniyor; tabi Mayıs ayından itibaren kademeli bir tekrar açılma beraberinde.
AB mali takviye fonu bölge ekonomisindeki gidişatı sonsuza dek değiştirmek için tasarlanmış olsa da, yetkililer sıkıntıya para atmanın kâfi olmadığını biliyorlar, en azından İtalya üzere kuvvetli bürokrasiye sahip ülkelerde uygulama yetersiz kalırsa.
Frankfurt’taki UBS AG ekonomisti Felix Huefner, “Umut, kamu yönetiminde ıslahat yaptığınızda ve kamu işleyişini daha verimli hale getirdiğinizde, bu yatırımların daha fazla özümsenmesinde. Lakin bu kadar büyük bir parayla bunun büyük bir zorluk olduğu da açık” diyor.
ISLAHAT PLANI ÖNE ÇIKANLAR
İtalya (hem AB fonları hem de kendi harcamaları):
– Dijitalleşme, inovasyon, rekabet gücü: 50,07 milyar euro
– Yeşil geçiş: 69,96 milyar euro
– Sürdürülebilir mobilite için altyapı: 31,46 milyar avro
İspanya (AB hibe harcamaları):
– Elektrikli arabalar ve bisikletler dâhil hareketlilik: 13,2 milyar avro
– Bina yenileme: 6,8 milyar euro
– Kamu idaresini dijitalleştirme: 4,3 milyar euro
– KOBİ dijitalleşmesi, inovasyon: 4,9 milyar euro
Fransa:
– Bina tadilatı, tarım, altyapı ile yeşil geçiş: 20,2 milyar avro
– Dijitalleşme dâhil rekabet gücü: 5,6 milyar avro
– Sıhhat, iş: 15,2 milyar euro
Almanya (toplam harcama):
– Dijitalleşme: 14 milyar euro
– Etraf, güç geçişi: 11,5 milyar avro
Avro bölgesinde hastalığının boyutu nedeniyle, ulusal takviye paketlerinin yanı sıra, 800 milyar avrodan fazla bedele sahip 100 yılda bir gelebilecek takviye paketinin bile, eş vakitli büyüme yanlısı ıslahatlar izlemezlerse, zayıf üyelerinin bahtını değiştirmek için hala yetersiz kalabileceği kıymetli bir tasa.
Örneğin İspanya’da, “hükümet uzun vadeli büyümeyi değerli ölçüde yükselteceğini ve eşitsizliği azaltacağını düşünüyor,” diyor BBVA’nın İspanya baş ekonomisti Miguel Cardoso. “Bunun olabilmesi için argümanlı bir işgücü piyasası ıslahatına muhtaçlığımız var.”
Dönüm Noktası
Şimdilik, mevcut nakdî takviyeyle birlikte büyük bir mali teşvikin gelme mümkünlüğü, sağlam bir toparlanma için görünümü güçlendiriyor. ECB Baş Ekonomisti Philip Lane Perşembe günü iktisadın “bir dönüm noktasında” olduğunu bile söyledi.
Merkez bankasındaki meslektaşları için bu, 10 Haziran’daki toplantılarında acil tahvil alımlarını yavaşlatmaya başlayıp başlamayacağı konusunda güç bir tartışma başlatıyor.
Lakin bu tartışmanın gerçekleşmesi için, tıpkı mali yardımın sihrini çalıştırması üzere, aşılardaki ilerlemenin ilerlemesi gerekiyor. Bunun kimi delilleri geçen hafta Almanya’nın tek bir günde 1,1 milyonluk rekor aşılamasıyla ortaya çıkarken, İtalya birinci defa 500.000’i aşmayı başardı.
HSBC Holdings Plc ekonomisti Fabio Balboni, “Avrupa için öncelik aşı stratejisini gerçek yapmak. Kısıtlamalar devre dışı kalana kadar mevcut durum kutudaki bir balona hava pompalamaya benziyor” diyor.
Bloomberg
Para Tahlil
