17 Ağustos 2020, Pazartesi
Temmuz ayı merkezi idare bütçe dataları açıklanacak. Nakit istikrarı bütçe açığındaki artışın sürdüğüne işaret etmişti.
Temmuz ayı konut satışları açıklanacak. Haziran ayında konut satışları evvelki aya nazaran 3,7 kat artışla 190 bin 12 adet olmuştu. Bunda Haziran ayında konut kredi faiz oranlarının evvelki ay ortalaması olan %11,2’den %9,3’e düşmesi, konut kredi hacminin de Haziran ayında evvelki aya nazaran ortalama %4,1 artış kaydetmesi tesirli oldu. Temmuz ayında da benzeri seyir görüldü. Kredi faiz oranları Temmuz ayında %9,1’e gerilerken, kredi hacmindeki artış %13,4’e hızlandı. Münasebetiyle Temmuz ayında da konut satışlarındaki artış sürecek.
19 Ağustos 2020, Çarşamba
Haziran ayı özel bölüm uzun vadeli kredi borcu açıklanacak. Şubat 2018’de 226,1 milyar dolara kadar yükselen özel kesimin uzun vadeli kredi borcu Mayıs 2020 itibariyle 162,3 milyar dolar düzeyinde bulunuyor.
Merkez Bankası Haziran ayı konut fiyat endeksini açıklayacak. Mayıs ayında endeks, evvelki aya nazaran %6,4 artış ile tarihi en yüksek artışını kaydederek 135,7 düzeyine yükselmişti. Haziran ve Temmuz aylarında artan konut talebinin tesiriyle konut fiyatlarında da artış göreceğiz.
20 Ağustos 2020, Perşembe
Merkez Bankası, Para Siyaseti Heyeti Ağustos ayı olağan toplantısını gerçekleştirecek. Merkez Bankasının siyaset faizi Mayıs toplantısındaki indirimle %8,25 düzeyinde bulunuyor. Şu soruları cevaplayarak Merkez Bankasının faiz kararı hakkında bir iddiada bulunalım:
. Bankaların Merkez Bankasından ortalama borçlanma maliyeti nedir? 13 Ağustos itibariyle %9,06 düzeyinde. Daima mi böyleydi? Hayır, siyaset faizinin %8,25’e indiği Haziran ayında ortalama fonlama maliyeti %7,68, Temmuz ayında ise %7,76 düzeyindeydi.
. Haziran-Temmuz periyodunda bankalar yüzde kaç faizle mevduat topladılar? Ortalama %7,4.
. Haziran-Temmuz devrinde bankalar yüzde kaç faizle kredi verdiler? Ticari kredilerde ortalama %9,3, tüketici kredilerinde %11,2 ortalamayla kredi kullandırıldı.
. Haziran-Temmuz devrinde Merkez Bankasının dikkate aldığı tüketici fiyat enflasyonu (TÜFE) ne oldu? Haziran ayında %12,6, Temmuz ayında %11,76 düzeyindeydi. Fakat, Türk lirasındaki kıymet kaybı hem üretici hem de tüketici fiyatlarındaki artışı ateşlemeye devam ediyor.
. Merkez Bankasının yıl sonu TÜFE kestirimi nedir? Merkez Bankasının 3. çeyrek Enflasyon Raporunda yer aldığı üzere yıl sonu TÜFE varsayımı %8,9.
Bu soruların karşılıklarının ne manaya geldiğini sıralayayım. Bankalar mudilerinden düşük faizle mevduat toplayarak tasarruf sahiplerine enflasyonun altında getiri sunuyor. Buna negatif gerçek getiri deniyor. Hasebiyle tasarruf sahipleri enflasyon üzerinde getiri sağlayabilecek altın, döviz ve pay senetlerine yatırım yapmayı tercih ederken düşük kredi faizlerinin tesiriyle konut ve araba satışlarında sert yükselişler yaşandı. Bütçe açığı büyürken tüketimi artırarak vergi geliri sağlamak hedefiyle bilhassa kamu bankalarının düşük faizlerle kredi dağıtması, ekonomik aktivitenin pandemi öncesi düzeylerinin epey aşağısında olması sebebiyle gelir kaybındaki azalmaya bağlı olarak kredilerin ödenmesine yönelik artan riskler, dahası BDDK’nın bankaların faal kalitesini aşağı çekmesine imkan tanıyan kararlarını da eklediğimizde bankacılık dalına yönelik risklerin artması Türkiye hane halkının bankalardaki döviz tevdiat hesaplarının (yabancı para cinsinden mevduatlarının) artışını sürdürmesine sebep oluyor.
7 Ağustos itibariyle döviz mevduatları tarihi rekor kırarak 215,5 milyar dolar düzeyine yükseldi. Artan döviz talebi sebebiyle Merkez Bankasının geçen hafta bankaların likidite imkan limitlerini sıfırlaması ile ortalama fonlama maliyeti %9,06’ya yükseldi. Artan likidite gereksinimi sebebiyle TL karşılığı döviz satışları dolar ve Euro kurlarında düşüşe, altın fiyatlarında da gerilemeye sebep oldu. Tüm bu sıraladıklarımın Merkez Bankasının Perşembe günü açıklayacağı siyaset faizi kararıyla ne ilgisi var derseniz öncelikle Merkez Bankasının temel gayesi fiyat istikrarını korumaktır. Bunun, fiyat artışlarının devamlı tıpkı düzeyde kalması manasına gelmediğini, dar bir aralıkta hareket etmesini sağlamak olduğunu söylüyor Merkez Bankası. Fiyat artışlarındaki dalgalanmalarda Türk lirasındaki sert dalgalanmaların ve petrol fiyatlarındaki yükselişin tesirli olmaya devam etmesi, bu sert dalgalanmalara itimat kaybındaki artışın sebep olduğunu, itimat kaybındaki artışta Merkez Bankasının eriyen döviz rezervlerinin ve bankacılık dalına yönelik risklerin artması, bunların yanında istihdamdaki düşüşün, turizm dalının durmasının, artan gelir kaybının, hane halkının ödeme kabiliyetindeki bozulmanın, artan finansman gereksiniminin, bütçe açığındaki artışın da faizler üzerinde baskı yaratarak faizleri üst çekmesinin tesiri var. Merkez Bankasının, bağımsızlığı konusunda inanç artırıcı bir atılım olarak siyaset faizini %9-10 aralığına yükseltmesi gerektiğini düşünüyorum.
Temmuz ayı merkezi idare borç stoku açıklanacak. Haziran ayında stok 1.641 milyar TL (1,6 trilyon TL) düzeyindeydi. Stokun 984 milyar TL’si iç borç stokunu (%60’ı), 657 milyar TL’sini (%40’ı) dış borç stoku oluşturuyor.
Haziran ayı kısa vadeli dış borç stoku açıklanacak. Nisan 2020’de 115,2 milyar dolar olan stok, Mayıs 2020 itibariyle 123,5 milyar dolar düzeyinde bulunuyor. Bu yükselişte Merkez Bankasının kısa vadeli dış borcunu Nisan ayına nazaran 10 milyar dolar artırarak 19,4 milyar dolara yükseltmesi, bankacılık kesiminin aylık 1,5 milyar dolar artırması, banka dışı bölümün ise borcunu aylık 3,3 milyar dolar azaltması tesirli oldu.
İkinci çeyrek işgücü girdi endeksleri açıklanacak. 2018 yılının ikinci çeyreğinden itibaren mevsim ve takvim tesirlerinden arındırılmış İnşaat Bölümü istihdam endeksi 2019 yılının 3. çeyreği sonuna kadar süratle düşerken 2019 yılı son çeyreği ve 2020 yılının birinci çeyreğinde düşüş suratında yavaşlama olmuştur. Öte yandan inşaat hariç Sanayi Dalı istihdamı ile Toptan ve Perakende Ticaret, Motorlu Kara Taşıtlarının ve Motosikletlerin Tamiratı dallarında istihdam endeksleri paralel bir eğilim gösteriyor. İmalat bölümü istihdamındaki değişimin tıpkı periyotta toptan ve perakende dalı istihdamı endekslerine de olumlu yansıması şaşırtan değildir. 2019 yılının son çeyreğinden pandemiye kadarki süreçte işsizlik oranındaki iyileşmeye karşın saatlik işgücü maliyetlerindeki hızlanma, patronun üzerindeki yükün de giderek arttığını gösterdi. İkinci çeyrek dataları pandeminin patron üzerindeki yüküne dair daha net bir görünüm ortaya koyacak.
7 Ağustos 2020 tarihli haftalık TCMB ve BDDK, para ve banka dataları açıklanacak. Temmuz sonuna nazaran yurtiçi döviz tevdiat hesapları 1,7 milyar dolar, kredi hacmi ise %1,7 artış kaydetti. Yabancı para (YP) net genel konum açığı evvelki haftaya nazaran %21,1 artışla 8,3 milyar dolar oldu; bunda kamu bankalarının YP net açığının haftalık %1o,6 artışla 12,2 milyar dolara yükselmesi tesirli oldu. TCMB’nin döviz rezervleri ise Temmuz sonuna nazaran 1,6 milyar dolar artışla 91,8 milyar dolar oldu; altın rezervleri 1,7 milyar dolar artışla 45,2 milyar dolar olurken, brüt döviz rezervleri hafif düşüşle 46,6 milyar dolar oldu. 7 Ağustos 2020 bilgileri aşağıdaki üzeredir:
21 Ağustos 2020, Cuma
Ağustos ayı TÜİK Tüketici Itimat Endeksi açıklanacak. Temmuz ayında endeks 1,8 puan azalışla 61,0 düzeyine gerilemişti.
Haziran ayı Net Memleketler arası Yatırım Konumu (NUYP) açıklanacak. Mayıs ayında net milletlerarası varlıkları aylık 1,5 milyar dolar artışla 227,3 milyar dolar olmuş, yükümlülükleri ise 15,8 milyar dolar artışla 562,1 milyar dolara yükselmiş, bunun sonucunda NUYP açığı 14,2 milyar dolar artışla 334,8 milyar dolara yükselmişti. Kelam konusu artışta Merkez Bankasının kısa vadeli mevduat yükümlülüğünün 10 milyar dolar artmasının tesiri var.
Dr Fulya Gürbüz
TEPAV: Kredi kartı harcamaları patlıyor!
Güldem Atabay: Ödemeler istikrarına bakın, iktisatta yangın var!
Çetin Ünsalan Yazdı: Dolarla mı maaş alıyorsun?
FÖŞ yazdı: Tarihin 2ci Büyük Buhranı’nın ortasındayız
Para Tahlil
