2021 yılı GSYH büyüme iddiamızı %2,5’ten %3,5’e çekiyoruz
4. çeyrekte GSYH büyümesi %5,9 ile beklentilerin altında kalırken, 2020 yılı büyümesi %1,8 oldu. TÜİK, GSYH’nin 4Ç20’de tıpkı vakitte bizim beklentimiz de olan %7,3’lük medyan beklentinin altında piyasanın %5,9 büyüdüğünü açıkladı. Takvim ve mevsim tesirlerinden arındırılmış GSYH çeyreklik bazda %1,7 artış gösterdi (3.çeyrek: +%15,9). GSYH böylelikle salgın öncesi düzeyin yaklaşık %5,0 kadar üzerine çıktı. 4.çeyrek sonuçlarıyla, 2020 yılı GSYH büyümesi de %1,8 oldu.
Turizmle ilişkili hizmet bölümleri ile birlikte inşaat dalı son çeyrekte GSYH büyümesini kıymetli oranda aşağı çekti. Sektörel gelişmelere bakıldığında, GSYH büyümesini sürükleyen ana kesimin, beklendiği üzere %10 büyüyen sanayi kesimi olduğu görülüyor. Ek olarak, hizmetler kalemi (toplu halde ticaret, ulaştırma ve turizm sektörleri) ve diğer hizmet kesimleri (bilgi-işlem, finansal hizmetler ve kamu hizmetleri, vs.) de yıllık %4,6 ve %5,8 büyüme sayılarıyla, manşet büyümeye kıymetli katkılar yaptılar. Bununla bir arada, 4.çeyrekte beklentilerin altında kalan sonucun büyük ölçüde %12,5 daralan inşaat bölümünden, kısmen de hizmetler kalemindeki büyümenin beklentimizin hafif altında gerçekleşmesinden kaynaklandığını söyleyebiliriz. İnşaat bölümüne ait olarak, inşaat ciro endeksinde yaklaşık %7,5 azalma (reel olarak) gözlemlediysek de, metalik olmayan mineral eserler (çimento, seramik, cam) bölümünde yıllık %23,5’lik üretim artışı vardı. Bu değerli farklılığın da, büyüme kestirimleri ve gerçekleşme ortasındaki sapmayı açıkladığını düşünüyoruz. Ek olarak, üstte bahsettiğimiz üzere, hizmetler kalemindeki büyümenin %6,0-6,5’lik iddiamızın altında %4,6 olarak gerçekleşmesi de tahminimizdeki sapmanın öbür bir nedeni. Fakat, TÜİK hizmetler kaleminin kırılımını maalesef yayınlamadığı için, bu sapmanın nereden kaynaklandığını söyleyemiyoruz. Buna karşın, 2020 yılında turizm ve ilişkili hizmet bölümlerindeki önemli düşüşün, perakende ve toptan ticaret (büyük ölçüde de araba satışları) ile ziyadesiyle telafi edildiğini, münasebetiyle da büyümenin dağılımının aslında çok istikrarsız olduğu rahatlıkla söylenebilir. Bu açıdan, GSYH büyümesinin istendiği ölçüde istihdama yansımadığı görülüyor.
Harcama tarafından bakıldığında, özel tüketim ana sürükleyici olmaya devam ediyor. Kredi teşviki kaynaklı iç talep canlanmasına bağlı olarak, özel tüketim harcamaları (beklentimize paralel) %8,2 büyüyerek manşet büyümeye %4,7 katkı yaptı. Bunda da belirleyici faktörün sağlam mal harcamalarındaki %42,3’lük artış olduğu, hizmet dalı harcamalarında ise %6,2’lik bir daralmanın olduğu görülüyor. Sabit sermaye yatırımlarında ise %10,3’lük yıllık atış olduğu (%2,6’lık katkı yaptığı) görülürken, bunun altında da makine-teçhizat yatırımlarında %38,7’lik artışın tesirli olduğunu, inşaat kaynaklı yatırımların ise %14,7 daraldığını söyleyebiliriz. Kamu harcamalarının da büyümeye %1,0 üzere kıymetli bir katkı yaptığı görülüyor. Öte yandan, net dış talep ise turizmde devam eden meseleler ve ithalatın güçlü seyri nedeniyle, manşet büyümeyi %0,6 oranında aşağı çekti. Lakin bu sayının evvelki dört çeyreğe nazaran sonlu kaldığını belirtmek lazım. Bu sonuçlara nazaran, stoklardaki değişimin de GSYH büyümesini %1,8 oranında aşağı çektiği anlaşılıyor.
Yılın ikinci yarısında büyümenin negatife geçebileceği istikametindeki öngörümüze rağmen, büyümede devam eden güçlü momentum nedeniyle, 2021 yılı GSYH büyüme iddiamızı %2,5’ten %3,5’e çekiyoruz. Özetle, yaz aylarındaki süratli kredi teşviklerine dayalı iç talep canlanmasının, muhakkak hizmet dallarındaki salgına bağlı önemli daralmaları ziyadesiyle telafi ettiği ve 2020 yılı GSYH büyümesinin, salgının başlarında yapılan tüm varsayımların tersine, müspete döndüğü görülüyor. Fakat bu sonucun, TL’de süratli bedel kaybı ve faizlerde artış üzere önemli bir maliyet ile başarıldığını da belirtmek gerekiyor. TL’deki paha kaybı ve mali sıkılaştırmaya bağlı olarak, iç talepte önümüzdeki periyotta kayda paha bir yavaşlama (gerileme) bekliyoruz. Buna bağlı olarak da, GSYH büyümesinin yılın ikinci yarısında, turizm bölümünden gelmesi beklenen olumlu katkıya rağmen negatife geçebileceğini (iç talep tarafındaki olumsuz baz tesirini göz önünde bulundurarak) öngörmeye devam ediyoruz. Öte yandan, ekonomik aktivitedeki mevcut momentumun beklentilerimizin üzerinde devam ettiğini de belirtmek lazım. Buna nazaran, yılın birinci çeyreğinde ve bilhassa de ikinci çeyrekte (Nisan/Mayıs’taki baz tesiri kaynaklı) çok güçlü büyüme sayıları görülebileceği anlaşılıyor. Hatta, yılın birinci yarısında GSYH büyümesinin çift haneli düzeylere yaklaşabileceğini (belki de ulaşabileceğini) söyleyebiliriz. Bu güçlü performansın yardımıyla da, yılın ikinci yarısındaki negatif büyüme öngörümüze rağmen, 2021 yılı GSYH iddiamızı %2,5’ten %3,5’e revize ediyoruz. Bu iddiamızın piyasadaki %4,5 civarındaki büyüme varsayımlarının hala altında olduğunu söyleyelim. Aşılamanın ve salgının seyrine bağlı olarak, turizm dalından gelecek müspet katkının beklentilerimizin üzerine çıkması ihtimali, GSYH büyüme iddiamız üzerinde üst taraflı bir risk oluşturabilir.
Serkan Gönençler
Ekonomist
YASAL İKAZ
Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, aracı kurumlar, portföy idare şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri ortasında imzalanacak yatırım danışmanlığı kontratı çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların şahsî görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler, mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, yalnızca burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi, beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.
Gedik Yatırım
Para Tahlil
