ANALİZ: Kendimizi kandırmayalım, vatandaşın TL’ye döndüğü filan yok

Dikkat ederseniz bir aydır her Cuma BDDK’nın sağladığı “ham” döviz ve TL mevduatı bilgilerini artık okurlarla paylaşmıyoruz. Bunun nedeni de piyasalarda yükselen oynaklık yüzünden, döviz mevduatı ve altın birikimlerinin “değerleme etkisinden” arındırılması gereği. Her kurum bu arındırmayı kendi tarzları ile yapıyor. Lakin, işin özeti şu, döviz mevduat çok az çözülürken, kurumsal mevduatın kullanımını da anlatmak zorundayız. Halkımızın NİÇİN dövizden vazgeçmeyeceğini de 2 grafikle anlatacağız.

Evvel bize e-maille bilgi veren, lakin isminin kullanılmasını istemeyen bir banka ekonomistinden gelen arındırılmış veriyi aktaralım:

“Türkiye’de Merkez Bankası bilgileriyle yaptığımız hesaplamalar bireylerin döviz mevduatlarının geçen hafta sonlu da olsa gerilediğini gösteriyor. Euro/dolar paritesindeki hareketten arındırıldığında bireylerin ve şirketlerin döviz mevduatlarının sırasıyla 75 ve 310 milyon dolar civarında düştüğünü hesaplıyoruz. Öbür yandan, Kasım başından 5 Şubat’a kadar bireyler ve şirketlerin döviz mevduatı sırasıyla 5.4 ve 0.9 milyar dolar artış göstermiş görünüyor. Bununla birlikte, son haftalarda bireylerin döviz yatırımlarına ilgisi azaldı. Öbür yandan, bireylerin altın mevduatı geçen hafta 300 milyon dolar düşüş gösterdi”.

QNB Finansbank araştırma ise daha ayrıntılı bir fotoğraf çiziyor:

“Altın ve parite tesirinden arındırdıktan sonra, yurtiçi yerleşik gerçek şahısların döviz mevduatı 5 Şubat haftasında 0.3 milyar dolar, son 4 haftada da 1.1 milyar dolar gerilemiştir. Şirketlerin DTH’ı da 5 Şubat haftasındaki 0.3 milyar dolar gerilemiş, böylelikle toplam DTH geçen hafta 0.7 milyar dolar düşmüştür. Son 2 haftada yurtiçi yerleşiklerin DTH düşüşü de 1.4 milyar dolara ulaşmıştır. Ayrıyeten, TCMB’nin efektif deposunda Ekim sonundan beri gözlenen 0.7 milyar dolarlık artış, sisteme efektif girişinin de olduğunu düşündürmektedir. Bu da gerçek döviz satışının daha yüksek boyutta olduğuna işaret etmektedir.

Yurtiçi bankaların ise 5 Şubat haftasında döviz konumlarını 0.5 milyar dolar, son iki haftada da 0.7 milyar dolar arttırdıkları gözlenmektedir. Bu artış özel bankalarda daha besbelli olmuştur.

Sonuç olarak, yabancı yatırımcı pozisyonlanmasının hala 2020 başındaki düzeylerin altında olmasına rağmen, son haftalarda buradan TL’ye girişlerin durduğu gözlenmektedir.

Buna karşılık, yurtiçi yerleşiklerin daha besbelli biçimde dövizde satışa geçmeleri sonucunda, yurtiçi bankaların döviz durumlarını arttırmalarına karşın, kurdaki olumlu eğilim korunabilmiştir.

Yani? Kur ve değerleme tesirinden arındırılmış olaak döviz ve altın mevduatta bir ölçü çözülme var, lakin bu çözülme ham bilginin çok altında kalıyor. Bir noktaya daha dikkat çkelim: Kurumsal DTH’da haftalık değişiklikler portföy tercihlerini değil, firmaların ticari ve fiansal süreçlerini gösterir. Örnek olarak bir firmanın döviz mevduatı gerilediyse, bunun nedeni ”CFO’nun” TL’ye dönmesi değil, şirketin vadesi gelen FX kredi faizi yahut ithalat siparişi ödemesi olabilir.

Ferdî döviz mevduatı içinde kendini trader üzere görerek daima döviz-TL arbitrajı yapan bir kesim var. Bir de servet toteminin en zirvesinde yer alıp yılda 1-2 kere döviz-TL tercihini değiştirenler. Bu iki kümenin dolar ve Euro’nun daima bedel kaybı yüzünden faizi düşük de olsa TL’ye dönmesi olası, zira kur arbitrajından kazanmayı planlıyorlar. Bu kesitin birikimini kesin olarak bilmek imkansız, fakat $10-15 milyar diye düşünüyoruz. Yani, TL kıymet kazanmaya devam ederse, bu kesim TL’ye dönebilir.

Lakin mevduatta getiriden çok garantiyi tercih eden çok geniş bir kesim siyaset ve enflasyon riskine karşı dövizde kalmayı tercih edecek. Nerden mi biliyoruz?

Birinci tablo Metropoll’den (yukarda); halkın %47’si ülkeden tüyecek kadar bezmiş. Bu küme TL’ye dönmez. İkinci tablo ise ADAMOR anketinden. Bu tablo da halkın zihnindeki enflasyonu gösteriyor.