Öğlen molası yaklaşırken, dolar/TL kotasyonları 7.54’e tırmanarak, tarihi rekorunu kırdı. Fed FOMC açıklaması yatırımcıları tatmin etmediği için tüm Gelişmekte Olan Ülke (GOÜ, Piyasalar = GOP) FX satıcılı. Türkiye’de Fed ve GOP’tan gelen olumsuz rüzgarın yanında TCMB PPK öncesi yeni konumlar da alınıyor olabilir. Fakat, dolardaki ani yükseliş için temel neden Ankara’nın inatla kuru savunma uğraşı.
Öğlen saatlerinde GOÜ FX dolara karşı ortalama %0.2 bedel yitirirken, %1 düşen Güney Afrika Cumhuriyeti randı ve %0.55 gerileyen TL başı çekiyor.
Fed beklenenin aksine ABD iktisadında toparlanmanın süreceğini öngören yeni büyüme ve işsizlik kestirimleri yayınlarken, faizleri çok uzun mühlet sıfırda tutma siyasetine da açıklık getiremedi. 17 Fed FOMC üyesinden dördü 2023’te birinci faiz artırımını beklediklerini işaret ettiler. Bu durumda, Fed’in uzun mühlet faizleri sıfırda tutma vaadinin de içi boş kaldı. Sonuç olarak Dolar Endeksi sabahtan bu yana %0.35 değer kazandı. ABD DİBS getirilerinin de umulandan daha çabuk yükseleceği beklentisi yayılıyor.
Yeniden de TL’nin paha kaybının gerçek nedenleri siyasi kararlarda saklı. Moody’sin evvel Türkiye sonra bankaların notunu indirmesi ile yabancılar nerdeyse büsbütün bankacılık paylarından çıkıyorlar. TCMB’nin fonlamayı kısarak siyaset faizini %11.25’e kadar yükseltmesi bekleniyordu, ancak TCMB 10.30% civarında durdu. Satışların bir nedeni de 24 Eylül PPK toplantısında da TCMB’nin en yüksek borç verme faizi olan Geç Likidite Penceresi faizini yükseltmeyeceği istikametinde yeni beklentiler de olabilir.
Saray, Fahrettin Koca’dan gelen aşının yıl sonunda hizmete sunulacağı ve salgının sonuna gelindiğine dair açıklamalarından ilham alarak döviz kurunu yapay seviyelerde tutma uğraşını sürdürüyor. Ek olarak, Saray’ın Sakarya-I doğal gaz havzasından 320 milyar metreküpten çok daha fazla gaz elde edileceği tarafında de beklentileri var. Bu nedenle, faiz artırımı ve kuru dalgalanmaya bırakma üzere opsiyonlar en son ana kadar kullanılmayacak.
Yapay olarak düşük tutulan kur ve faiz yerli tasarruf sahibini birikimlerini finans sistemi dışında değerlendirmeye zorluyor adeta. Yabancılar ise son varlıklarını da satarken, Eylül ayında cari açık ve net dış borç ödemelerinin sürüyor olması mümkün. Hem finansal hem de ticari piyasalarda yaşanan döviz sıkışıklığı, kuru üst itiyor.
Bugün döviz pazarında yaşananlar Moody’sin bahsettiği ödemeler istikrarı krizine giden yolun birinci merhalesi değil. TCMB yakında biraz daha yüksek montanlarda dolar swap ihalesi açar, ya da yeniden munzam karşılıkları yükselterek döviz cephanesini yeniler. Bu dövizler kamu bankalarına transfer edilirken, dolar/TL’ye müdahale tekrar başlar.
Ancak ekonomik istikrarlar ve yatırımcı psikolojisini bozan iktisat siyaseti sonunda iflas etmeye mahkum. Soru “kriz olacak mı?” değil, “Ne vakit olacak?” Bu soruya kesin yanıt veremeyen yatırımcı ve şirketler de “neme lazım” diyerek, TL’den kaçıyor.
Hadise bu kadar kolay, ancak Ankara’ın gözünde ideoloji gözlüğü var.
FÖŞ
FÖŞ: Moody’s Darbesi Cari Açık ve Bütçe Finansmanını Güçleştirir
Fed’den muğlak ve karmaşık bir ileti geldi
Vatandaş dövize devam dedi…
Kıbrıs İktisat Bankası: ‘FED piyasaları tatmin edemedi’
Para Tahlil
