Krizleri aşmak için basılan trilyonlarca dolar pay piyasalarını şişirdi. Öteden beri açığa satışla borsalarda at koşturan dev fonlar bu sefer küçük balıkların örgütlenmesi ile açığa düştü. Avcılar av olunca çarşı karıştı. Reddit, Melvin, GameStop olayı göründüğü kadar eğlenceli olmayabilir.
Son günlerde bir Robinhood/Reddit olayıdır gidiyor. Nedir diye baktığımızda ABD borsalarını öteden beri spekülatif alım ve satımlarla yönlendiren büyük hedge fonların bu sefer ava giderken avlandıkları ortaya çıktı. Teknik yorumlara girmeyeceğiz. Kısaca ismi hedge olan lakin hedging yani temel işten ziyan etme muhtemelliğine karşı finansal piyasalarda aksi süreç yaparak riski satın alma süreci yapan yahut yapması gereken fonların öteden beri gerek borsa gerekse başka finansal piyasalarda büyük spekülatif alım ve satımlarla ana yönlendirici olduğunu görüyoruz. Bu hedge fonlar hedging sürecinden çok borsalarda açığa satış konusunda uzmanlaşarak istedikleri kağıdın fiyatını istedikleri yere getiriyor.
KÖPEK BALIKLARI TUFAYA DÜŞTÜ
Merkez kapitalist ülkelerin merkez bankaları trilyonlarca dolar para yarattığı için haliyle finansal piyasalar da şişti. Bu paralar her ne kadar zenginlerin elinde birikti görünse de teknolojinin sağladığı imkanlarla küçük yatırımcıların da bir ortaya gelerek finansal piyasalarda ortak hareket etmeye başladılar. Bir nevi okyanusta bir ortaya gelen küçük balıklar dev köpekbalıklarını şaşırtmayı başardı.
Nasıl mı? Bu büyük yatırım fonlarından biri (Melvin Capital) artık oyunlar internetten satılıyor bu şirket bedelsiz diyerek bir görüntü oyun perakendecisi şirketin paylarını ismine “shorting stock” (açığa satış) denilen sistemle satmaya başladı. Bu formül temelinde size ilişkin olmayan bir hisseyi diğerinden ödünç alarak satmaya imkan tanıyor. Aldığınız fiyattan piyasada satıyorsunuz. Şirket satış yiyince pay düşüyor. Sonra çok daha düşük fiyattan alıp ortadaki hissesi cebe koyuyorsunuz. Kumarı da aşan bir durum.
İKİNCİ WALL STREET AKSİYONU
Lakin geçen hafta beklenmeyen bir şey oldu. Melvin’in oyununu Reddit isimli irtibat platformunda örgütlenen küçük yatırımcılar bu durumu fark ettiler. Satış yiyen GameStop’un paylarını toplamaya başladılar. Fiyat yükselince yatırım fonunun spekülatif oyunu elinde patladı. Elon Musk da bu kümeye Twitter’dan dayanak verince esasen çöp olan şirketin payının pahası 20 katına kadar çıktı. Reddit’teki küme ile Melvin ortasındaki kapışma şirketin milyarlarca dolar kaybetmesine neden oldu. Teknolojinin gelişmesiyle birlikte birçok uygulama küçük yatırımcılara borsalarda anlık kurulsuz süreç yapma imkanı sunuyor. Muhtemelen zenginlerden intikam almak isteyen finans profesyonellerinin de yönlendirici olduğu bağlantı platformlarında örgütlenen yatırımcılar Paraanaliz Müellifi İktisatçı Dr. Cüneyt Akman’ın deyişiyle ikinci bir “Wall Street’i işgal et” aksiyonu başlatmış durumda. Hatırlanacağı üzere 2008 finansal krizinde on binlerce Amerikalı Wall Street önünde günlerce hareket düzenlemiş ve yüzde 99 yerine yüzde 1’in kurtarılmasını protesto etmişti.
Borsa uzmanı İhtilal Akyıl, toplumsal medya hesabından GameStop payını uçuran kümenin uzunca müddettir manipülatif baskıyla aşağıda tutulan kıymetli metal konusunu da gündemine aldığını duyurdu. Salgın periyodunun birinci aylarını hatırlayalım. Petrol fiyatları eksi 40 dolara kadar düşmüştü. Bir malın fiyatı negatif olabilir miydi? Lakin petrol fiyatı artacak diye asıl işi petrol olmayan yatırımcıları milyarlarca dolarlık petrol kontratı almışlar, salgın yüzünden petrol talebi niyet kontratlar ellerinde patlamış ve malı teslim alma günü gelmeden kontratları ellerinden çıkarmak için üstüne para vererek satmaya çalışmışlardı.
Tam olmasa da emsal bir durum GameStop’ta da yaşandı. Melvin kendine ilişkin olmayan ödünç payları açığa satmıştı. Bunu fiyat düşecek sonra ucuza toplayıp sahibine verecek diye hesap ederek yaptı. Lakin örgütlü küçük yatırımcılar bu oyunu bozunca Melvin olağanda 20 dolar olan pay 400 dolara kadar çıkınca bunu alıp yerine koyamaz hale geldi. Temerrüde düştü.
KUMARHANEDE YENİ OYUN MAKİNESİ
Finansal piyasalar o kadar şişti ki bir yandan petrol fiyatları bu basılan paralarla türev piyasalar eliyle yüksek tutulurken, altın ve gümüş üzere bedelli metaller baskılanıyor. Sistem spekülatörlere para yağdırarak kendince kurduğu dengeyi tutmaya çalışıyor. Yakın devirde ortaya çıkan kripto para çılgınlığı da sistem içinde balonlaşan varlıklarda artık gidilecek yer kalmayınca yeni bir oyun alanı açılması değil de nedir? Kumarhaneye yeni bir makine gelmiş ne güzel! Bugün petrolün gerçek pahalı olan 20 doların altına, altının ons fiyatının da 3 bin doların üzerine çıktığını düşünün. Türkiye için ele alalım altın rezervimizin dolar karşılığı yaklaşık iki katına çıkar. Güç ithalatına ödeyeceğimiz döviz en makûs ihtimalle yarı yarıya düşer. Etraf ekonomilerini sömüren capitoller için bu hiç de iyi olmaz değil mi?
MUSK TESİRİ VE BİTCOİN
Mevzumuza dönersek ABD borsalarında GameStop gibisi çok pay bulunuyor. Örgütlü küçük yatırımcılar birkaç hisseyi daha yükseltmeye başladılar. Mevzu Beyaz Saray ve FED tarafından çok fazla önemsenmiş değil. İş paylarda kalırsa kamu otoritesi tahminen hareket etmeyebilir hatta borsa bedelinin yükselmesi işlerine gelir lakin iş kıymetli metaller tarafına kaydığında diğer adımlar görebiliriz.
Cortez üzere Amerikalı demokrat senatörler ise küçük yatırımcıların süreçlerine yönelik kısıtlamaları eleştiren tweetler atmaya başladılar. Cortez, Finansal Hizmetler Komitesi üyesi olarak gerekirse bir soruşturma açılmasını desteklediğini belirtince, Elon Musk tweetin altına “kesinlikle” yazarak dayanak verdi. Cortez’e cumhuriyetçi Cruz’da takviye verdi. Musk ise açığa satışı karşı “dolandırıcılık” diyerek tenkitlerini Twitter’dan sürdürdü. Twitch ve Justin.Tv’nin kurucusu Justin Kan ise Roobinhood’un yatırımcılarından Citadel’in süreçler yasaklanmadan evvel GameStop paylarını açığa sattığını öne sürdü. Süreçlerin alış istikametinde kısıtlanmasının binlerce yatırımcı için olumsuz bir durum olduğunu tabir eden borsa uzmanları, bütün bu yaşananların ise pay piyasalarındaki balonlaşmadan kaynaklandığını söz ediyorlar.
M Recep Erçin, muharririn müsaadesiyle alıntı
Cüneyt Akman anlattı: ABD’de borsayı sarsan ‘GameStop’ hareketi
Bilgi Meczubu: #SilverSqueeze
Paylarda istikrar bulundu mu? Borsa yükselir mi? | Atilla Yeşilada
Dogecoin bir günde yüzde 812 arttı
Para Tahlil
