Financial Times ve ABD menşeli Defense News’in haberlerine nazaran, Kongre’nin 2 kanadı Türkiye’ye CAATSA yaptırımları uygulanması konusunda anlaştı. Yaptırım unsuru 2021 Savunma Harcama Yasası’na eklendi. Trump’ın maddeyi veto etmesi mükün, lakin bu kere de aybı yasa Biden’ın karşısına gelecek.
Haberin ana sınırlarını Ahval Haber’den aktarıyoruz:
ABD Kongresinin Senato ve Temsilciler Meclisi kanatları, 2021 mali yılı için savunma bütçesine 740 milyar dolar ayıran Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasa (NDAA) Tasarısı’na son halini verdi.
Kongrenin iki kanadının Konferans komitesinde kendi versiyonlarını tek yasa tasarısında birleştirdiği Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasa Tasarısı, önümüzdeki günlerde ABD Lideri Donald Trump’ın imzasına sunulacak.
Savunma bütçesi tasarısında Türkiye’ye yaptırım uygulanmasını öngören bir kısım de yer aldı.
Tasarıda Türkiye’nin S-400’leri teslim almasının ABD Hasımlarına Yaptırım Yoluyla Gayret Yasası (CAATSA) kapsamında Rusya ile kıymetli bir süreç olarak kabul edildiği ve NDAA’nın yasalaşmasından sonra 30 gün içinde Türkiye’de S-400 alımına müdahil olanlara CAATSA yaptırımlarının uygulanması talep edildi.
Tasarıda, liderin CAATSA kapsamında belirtilen 12 unsurdan en az 5’ini uygulaması, yaptırımların ‘ithal edilen malları’ kapsamaması istendi.
Bu mallar da ‘doğal, ya da insan eliyle yapılmış unsurlar, imal edilmiş erzak ve bunlara ait kontrol ekipmanı’ biçiminde sıralandı.
Yaptırımların kaldırılmasının koşulları ise şu halde belirtildi:
“Başkan yaptırım uyguladıktan sonra bir yıl içinde Kongrenin gerekli komitelerine, Türkiye’nin yahut yaptırım uygulanan bireylerin artık S-400’leri yahut bunların yerine rastgele bir Rus sistemini uhdesinde bulundurmadığını, Türk topraklarında Rus hükümeti yahut şirketleri ismine rastgele bir Rusya vatandaşının S-400’leri çalıştırmadığını teyit ettikten sonra; Türkiye’den Türk Hükümetinin yahut hükümet ismine diğer bir tarafın S-400 yahut onun yerini alabilecek bir sistemi tekrar edinmek için CAATSA’nın 231’inci kısmının kapsamına girecek rastgele bir faaliyete girmeyeceğine dair taahhüt aldıktan sonra yaptırımları kaldırabilir.”
Ayrıyeten tasarının 159. kısmında ise tasarının yasalaşmasından sonra 15 gün içerisinde Türk şirketlerinin yerine F-35 için kesim üretecek ortakların tespit edilmesi ve gerekli süreçlerin başlatılması istendi.
YORUM: Trump veto etse de, farketmeyecek
Financial Times’a nazaran, Trump vetoyu Türkiye’yi ilgilendirmeyen iki bahis yüzünden veto edebilir. Bunlar toplumsal medya ile ilgili düzenlemeler ve Kongre’nin Afganistan’daki briliklerin üçte birinin geri çekilmesine pürüz koyması. Trump’ın CAATSA hakkındaki görüşlerini öğrenince bu yorumu yenileyeceğiz. Financial Times’e nazaran, yasanın veto edilmesi askeri işçinin özlük haklarına ziyan vereceği için Trump bu yola sapmayabilir.
Şayet Trump yasası onaylarsa muhtemelen Erdoğan’la dostluğu gereği CAATSA menüsünde en hafif yaptırımları seçecek. Bu Türkiye için iyimser senaryo denebilir. Şayet veto ederse, Kongre birebir maddeyi Biden’e sunacak. Biden’ın yasası onaylayarak CAATSA’yı başlatması ama ardından Ankara’ya S-400’in kontrolünü NATO’ya devretmesi halinde, Kongre’ye yaptırımların kaldılırması için mektup sunmayı teklif etmesini bekleriz.
Aslında, yaptırımların ağır yahut hafif olması, piyasalar açısından büyük fark taşımıyor. ABD’nin yaptırım uyguladığı haber, dahi TL ve Türk mali varlıklarından kaçış başlatabilir.
Lider Erdoğan mesleğinin en sıkıntı ayına girdi diyebiliriz.
FÖŞ
Kaynaklar
FT: Turkey faces prospect of US sanctions over Russia arms deal
DefenseNews.com: Sanctioning Turkey over the S-400 would be mandatory in new defense bill
Para Tahlil