Koronavirüs salgını geçtikten sonra, Avrupa’ya en çok ziyan veren ekonomik miras, devasa devlet borçları değil, şirketlere düşen yüzlerce milyar avroluk borçlar aslında.
İşletmeler, bu yıl nakit akışlarını kesen kapanışlardan kurtulmak için devlet garantileri ve merkez bankası teşvikleriyle karşılanabilir hale dönüşen banka kredilerine ve tahvil ihraçlarına yöneldi. Bu kriz takviyeleri sona erdiğindeyse, bir birçoklarının mali durumları kırılma noktasına kadar gelirken küçük firmalar çoktan esasen alarm veriyor.
Siyasetçilerden beklenense uygun şirketlere bilançolarını temizlemeleri için yardım etmeleri ya da gelecek yıllarda yatırımları ve istihdam yaratmayı engelleyebilecek borç yükleriyle boğuşmalarına müsaade vermeleri.
Fransız küçük şirketler federasyonu CPME’nin finans komitesi lideri Germain Simoneau, “Geçen her hafta, kapalı işletmeler için hayatta kalma talihi azalmakta. Art planda beliren sistemik risklerle daha evvel hiç bu ölçekte bir kriz görmedik” dedi.
Risk, şirketlerin kendilerinin ötesine uzanmakta. Tahrip edilmiş bilançolar, bankacılık kesimini vuracak ve gerilemeyi derinleştirecek bir temerrüt ve iflas döngüsünü tetikleyebilir.
Avrupa Birliği bilgilerine nazaran 2019 yılının tamamında 289 milyar euro borçlanan Euro bölgesindeki şirketler, bu yılın birinci yarısında 400 milyar Euro’dan (475 milyar $) fazla borç aldılar. Avrupa Komitesi geçen hafta, “özellikle pandemiden daha uzun mühlet etkilenen dallarda borç ödemenin sıkıntı olabileceği” konusunda uyardı.
Bir ticaret kümesi olan Eurochambres, bu ay salgın nedeniyle tahakkuk eden borcun geri ödenmesinin işletmeler için en büyük ikinci tasa olduğunu söyledi. UBS Group AG’deki ekonomistler, istisnai mali takviyeye karşın Avrupalı şirketler ortasındaki temerrüt risklerinin yüksek kaldığını düşünüyor.
Bundesbank, krizi şimdiye kadar benzerlerinin birçoklarından daha iyi atlatan Almanya’da, iflasların gelecek yılın birinci çeyreğine kadar %35’ten fazla artacağını iddia ediyor. Diğer bir lobi kuruluşu olan SME United tarafından yapılan bir anket, Fransa ve İtalya’daki küçük ve orta ölçekli işletmelerin yaklaşık yarısının iflas etmekten tasa duyduğunu gösterdi.
Euler Hermes’deki ekonomistler, İtalyan ve Fransız küçük işletmelerin likidite yardımına ek olarak, yine sermayelendirme için 100 milyar euroya muhtaçlık duyacağını iddia ediyor.
Borç Bağımlılığı
Nihayetinde tahlil, muhtemelen Avrupalı şirketleri, ABD işletmelerinden çok daha fazla kullandıkları banka kredilerine olan bağımlılıklarını azaltmaya ikna etmek.
Kurul ve Avrupa Merkez Bankası, alternatif fonlardan yararlanmayı kolaylaştırmak için uzun müddettir Sermaye Piyasaları Birliği’ne davette bulundu. ECB Lideri Christine Lagarde Cuma günü yaptığı açıklamada, bu türlü bir sendikanın artık “olması güzel” bir kurum değil; ” sahip olunması zorunlu” bir oluşum olduğunu söyledi.
Orta vadede ise, önerilen tahliller devlet takviyesi gerektiriyor. Buna, kurumsal ödeme gücünü iyileştirmeye yönelik araçlar da dâhil olmalı ki böylelikle kurtarılabilir şirketler borçlarının altına gömülmez.
SME United’ın iktisat siyaseti yöneticisi Gerhard Huemer’e nazaran, en küçük firmalar için bu sabit maliyetlerle başa çıkmak için direkt mali transferler manasına gelebilir. Daha büyük olanlar için, sermaye gibisi krediler yahut öz sermaye enjeksiyonları daha uygun olacak.
Bu tıp fikirler üzerinde ağır tartışmalar var. Bir AB “ödeme gücü takviye düzenlemesi”, rekor 750 milyar euroluk kurtarma fonunun ayrıntılandırıldığı Temmuz ayındaki dorukta hükümetlerden gereğince takviye alamadı.
Huemer’e nazaran artık odak noktası, ulusal tahlillerin yanı sıra Avrupa Yatırım Bankası ve öteki AB programları aracılığıyla emsal çeşitten takviyelerin sağlanması.
Özkaynak ve Hibeler
Şirket borçlarında şimdiden yüksek düzeylerden en büyük artışı gören Fransa’da hükümet, yaklaşık 20 milyar euroyu küçük şirketlere kısmi öz sermaye aktarmak üzere bir düzenek hazırlıyor. Devlet garantisiyle desteklenen, bankaların öz sermaye kredileri dağıtmasını ve çoğunlukla özel yatırım araçlarıyla tekrar finanse edilmesi amaçlanıyor.
Fransız bankaları ve devlet, getirinin fonların dâhil edilmesini sağlayacak kadar yüksek olması ile maliyetleri nasıl düşük tutacaklarının nasıl dengeleyeceğinin formülü üzerinde çalışıyor. Programın ayrıyeten hükümetin taşıdığı riski sınırlaması ve devlet yardımı konusunda AB kurallarına uyması da gerekiyor.
İspanya, öz sermaye ve dönüştürülebilir tahvillerle, daha büyük ve stratejik firmaları desteklemek için 10 milyar avroluk bir fona sahip.
Almanya’da hükümet, kapatmaya zorladığı işletmeleri direkt nakit ödemelerle destekliyor. Aslında, AB’nin rekabet şefi Margrethe Vestager’a nazaran, İtalya ve Almanya hibe ve geri ödenmesi gerekmeyen başka yardımları kullanımlarında öne çıkıyor.
Avrupa Kurulu kısa müddet evvel sübvansiyonlarla ilgili kurallarını yine gevşetti, böylece hükümetler şirketlerin 3 milyon Euro’luk sabit maliyetlerini karşılayabilirler. Bu, pandemi sonrası periyot için kurumsal finansmanı tekrar şekillendiren kapsamlı bir revizyona hakikat küçük bir adım olabilir.
Societe Generale SA’da baş ekonomisti Michala Marcussen, “2008-2009 krizinden çıkarılan ders, bankaların daha sağlam sermaye ve daha az kaldıraca sahip olması gerektiği formundaysa, bu krizde birebir dersin finansal olmayan şirketler için de geçerli olduğu anlaşılacak,” diyor.
Bloomberg
Para Tahlil
