Uzun vakittir ayağı yere basan birçok ekonomist, iktisatta yaşanan gerçeklerle piyasalarda var olan varlık fiyatlamalarının bir biri ile örtüşmediğini, ikisinden birinin yanlışsız olmadığını tekraren yazdı çizdi. Dilim döndüğünce ben de benzeri şeylere değinmeye çalıştım. İç piyasada faiz artırımları ile başlayan döviz fiyatlarının aşağıya dönmesi ile devam eden bahar havasının süreksiz olduğunu bu durumun sürdürülebilir olmadığını, pandemi sürecindeki belirsizliklerin ve ABD seçim sonuçlarının mevcut iyimserliğin müddetini kısaltıp uzatabileceğine dair öngörülerimi paylaşmıştım. Sıklıkla yararlandığım TCMB Haftalık Para, Banka, Menkul Değer Dataları Raporuna baktığımız vakit anlatmaya çalıştığım konular daha iyi anlaşılabilecektir.
TCMB HAFTALIK PARA, BANKA VE MEVDUAT DATALARI
Tabloda dikkatle takip edilen en kıymetli kalem herkesin mutabık olduğu üzere, Yurt içi Yerleşiklerin Döviz Cinsi Mevduatları. Hükmî şahıslar 2 milyar USD meblağında satış gerçekleştirmiş görünüyor. Lakin bu satış muhtemelen borç kapatma emelli olsa gerek. Ferdî yatırımcılar geçen hafta aldıkları dövizleri motamot korumuş durumda. Yabancı yatırımcılar Pay Senedi satmaya devam ediyorlar. Yılbaşından bu yana 780 milyon USD net satış gerçekleştirmişler. Swap kanalı ile soktukları 1,9 Milyar USD, tabloya nazaran bu hafta çıkmış görünüyor (-1.78 Milyar USD).
Yani kısaca TCMB’nin faizi %17’ye çıkartmış olması Yurt içi Yerleşiklerde “tersine Dolarizasyonu” başlatmaya yetmemiş durumda. Tersine görünen o ki 6,50-6,20 düzeylerine kadar gerileyeceği istikametinde rapor yazan yabancı bankalar dahi soktukları parayı çıkartma eğilimine girmiş durumdalar.
Enflasyonda yaşanan üst eğilim, 2 puanlık gerçek faizin 1 puanını (Şubat Ayı Yıllık Enflasyon : %15,61) neredeyse almış götürmüş. TCMB’nin temel takip ettiği çekirdek enflasyon ise %16,21 ile Tüketici Enflasyonunun da üzerinde seyrediyor.
TÜİK’e nazaran GSYİH 2021 Yılında %1,8’lik artış göstermiş. Ama kimse bu artışı gelirlerinde hissetmiş görünmüyor. Ha keza TÜİK’e nazaran İşsizlik sayıları da bir evvelki aya oranla düşmüş ancak tıpkı GSYH’da olduğu üzere, Toplam İstihdamda da azalma olunca kimse işsizliğin azaldığına inanamamış durumda.
Döviz Fiyatları, Pay Senetleri ve Tahvil Faizleri
Kısa vadeli faizlerde yaşanan süratli yükselişin akabinde “ala” ile “vala” ile yazılan 6,50-6,20 bandına düşeceğine dair raporlar yazılmasına rağmen 6,95 altına gerileyemeyen USD/TL paritesi geçtiğimiz hafta itibariyle DXY Endeksinde meydana gelen yükseliş ile bu eğilimini tersine çevirip tekrar 7,50 üzerine gelmiş durumda. Gösterge niteliğindeki Tahvil Faizleri de, ABD 10 Yıllık Tahvil Faizlerinin %1,5‘ların üzerine atmasını müteakip %1.6 üzerinde seyrediyor. Bütün piyasaların büyük bir hevesle beklediği Biden’in 1,9 Trilyon USD’lik teşvik paketi Senato’da kabul edilmişken, başta Ons Altın ve öteki varlık fiyatlarındaki düşüşü anlamlandırmaya çalışanlara açıklamaya çalışalım.
Öncelikle teşvik paketinin sahibi ABD Hükümeti FED değil. Yani evvelki QE genişleme programlarından çok farklı bir teşvik paketi kelam konusu. Hükümet bu teşvik paketini tahvil ihracı yoluyla finanse ediyor ve bu durum ABD 10 Yıllık Tahvil faizlerini yükselten ana öge. Tahvil ihracı piyasada likiditenin sıkışmasına neden oluyor ve faizlerin yükselmesi sebebiyle ons altın, gümüş ve pay senetlerinde satış baskısı yaratıyor. Ayrıyeten, bundan evvelki QE genişlemelerinin tersine bu sefer para bankalara ve şirketlere değil direkt halka yönelik düzenlenmiş bir teşvik paketi olması sebebiyle pandemi sonrası toplam talepte yaratacağı enflasyonist tesirler nedeniyle de tahvil faizlerinde yükselişe neden oluyor.
Fed getirilere müdahale edecek mi?
Piyasaların olağana dönmesi için FED’in Varlık alım programını genişletmesi ya da “Getiri Eğrisi”ne müdahalesi gerekiyor ki, Fed şimdilik aylık 120 Milyar USD seviyesinde tuttuğu programında bir değişikliğe gidecekmiş üzere durmuyor. Bu yüzden de varlık fiyatlarında düşüşün bir müddet daha devam etmesi beklenebilir. Lakin, FED’in uzun müddet reaksiyonsuz kalması da pek mümkün değil. Çünkü bu defa de başta ABD ve Dünya İktisadında oluşan dengesizliklerin yaratacağı çöküş riski nedeniyle müdahalede geç kalma mümkünlüğünü bertaraf etmesi beklenir ki, bu defa de geçen yıldan bu yana bahsettiğimiz çok para arzı fazlasının yüksek enflasyona sebebiyet verecek olması başta kıymetli madenler olmak üzere varlık fiyatlarının tekrar doruklara varması yüksek olasılıktır.
Türk İktisadı Nasıl Etkilenir?
Bu soruya cevabımız maalesef çok da iyimser değil. Çünkü Türk İktisadında bilhassa de geçmiş periyotta yapılan Para Siyaseti yanlışlarının yarattığı tahribat ve Pandemi ile ortaya çıkan aksilikler nedeniyle zincirin en zayıf halkası pozisyonunda görünüyor. Dünyada başlayan gıda ve petrol fiyatı yükselişleri ülkemizde hem enflasyonun hem de cari açığın yükselmesine yol açacak riskler barındırıyor. Dolayısıyla yılın ikinci yarısından sonra beklenen enflasyondaki düşüşe paralel yapılacak faiz indirimleri ile iktisadın canlandırılması planını tehlikeye düşürecek bir gelişme bu. Ayrıyeten petrol fiyat artışlarının artışı ile büyümesi olası cari açığın finansmanı için kâfi döviz rezervimiz de herkesin malumu üzere bulunmamakta. Pandemi nedeniyle bu yıl da turizm gelirlerinin artmayacağı varsayıldığında, IMF ve OECD üzere kurumların %5,5-6 oranında bekledikleri çok iyimser büyüme iddialarına ulaşmak neredeyse imkansız üzere.
Makro Ekonomik Datalarda beklentilerin bilakis yaşanacak daha da olumsuz gelişmeler illa ki, Döviz Fiyatlarında, Tahvil Faizlerinde ve Pay Senedi Fiyatların da benzeri formda revizyona gidilmesini gerekli kılacaktır elbet. Bundan evvelki yazılarımda, yatırımcılara dikkatli ve temkinli olmalarını önermemde faal olan konular birer birer hayata geçmeye başladı. Yani Piyasalar da İktisattaki Gerçeklere ahenk gösterme eğiliminde. Şimdi daha hava sertleşmedi lakin Jeopolitik Gelişmelerde ya da pandemi ile ilgili yaşanabilecek bir gelişme tetikleyici olabilir ve kendimizi birden teğe bir kasırganın ortasında bulabiliriz.
Uzun yıllar Bankaların Hazine Kısımlarında çalışmanın verdiği deneyim ile yazdıkları bugüne kadar gerçekleşen Erden Armağan ER önümüzdeki periyotta Piyasaları bekleyen mümkün tehlikelere dikkat çeken bir yazı kaleme aldı. BankaVitri’nin müsaadesiyle yayınlıyoruz.
Atilla Yeşilada: Amerika Avrupa’ya karşı! Dolar mı çıkar Euro mu düşer?
TAHLİL: ABD tahvil pazarında her gün hudut krizi
IIF: Gelişmekte Olan Piyasalardan Para Çıkışı Arttı
Para Tahlil
