Milletlerarası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings, Türkiye’nin BB- düzeyindeki kredi notunu teyit etti, görünümünü durağandan negatife çevirdi.
Yapılan açıklamada, döviz rezervlerindeki azalma, kura müdahaleler, kredilerdeki ve cari açıktaki süratli artış ile negatif gerçek faizler konusunda ikazlar yer alırken, erken seçim için “düşük olasılık” yorumu yapıldı. İdlib’de ise ateşkesin bozulması ve Rusya ile tansiyonun artması riskine işaret edildi.
REZERVLERDEKİ DÜŞÜŞE GENİŞ YER AYRILDI
Fitch’ten yapılan açıklamanın satır başları şöyle:
* Döviz rezervlerinin tüketilmesi, zayıf para siyaseti güvenilirliği, negatif gerçek faizler ve güçlü kredi teşvikinin kısmi ateşlemesiyle gelen yüksek cari açık, dış finansman risklerini ağırlaştırdı.
* Siyasi baskılar, Merkez Bankası’nın hudutlu bağımsızlığı ve gelişmelere karşılık vermekte gecikmesi, siyasetin sıkılaştırılmasında yetersiz kalınması riskini artırıyor. Bu da dış dengesizliklerin artmasına, piyasada istikrarsızlığa ve daha uygunsuz bir düzeltmeye yol açıyor.
* TL’yi savunmak için büyük kur müdahaleleri yapılıyor. TL, net sermaye çıkışlarını ve dış ticaret açığının kötüleşmesiyle mart ayından bu yana dolar karşısında yüzde 16 paha kaybetti.
* Altın dahil brüt rezervler, yıl başındaki 105,7 milyar dolarlık düzeyden ağustos ortasında 88,2 milyar dolara geriledi. Ocak-Haziran devrinde Merkez Bankası’nın takas (swap) ölçüsü, 40,5 milyar dolar artmasına karşın, rezervlerdeki bu erime yaşandı. TCMB’nin takaslarındaki artış, Katar’la var olan takas çizgisinin 10 milyar dolar artırılması ve bankalara uygulanan limitlerle yurt dışıyla yapılan takasların önemli halde azalması sonucunda yaşandı.
“SWAP HARİÇ NET REZERV EKSİDE”
* Takas hariç brüt rezervdeki düşüş daha sert oldu ve yıl başındaki 87,3 milyar dolarlık düzeyden 29,3 milyar dolara geriledi. Bu kalemdeki gelişme, temel eğilimi daha iyi özetliyor. Takas hariç net rezervler ise -30,2 milyar dolar düzeyinde bulunuyor.
* Fitch, brüt rezerve daha çok vurgu yapmaktadır lakin brüt rezervde swap hissesinin arması, bunların çevrilmemesi durumunda daha büyük risk yaratacaktır.
* Merkez Bankası’nın dövizde kısa konumda olması (döviz yükümlülüklerinin varlıklarından fazla olması) da, TL’deki paha kaybı nedeniyle bilanço riskine neden olmakta, bu da TL’ye itimat üzerinde baskıyı artırmaktadır.
* Döviz kuruna müdahaleler, siyaset güvenilirliğini zayıflattı. Türkiye’nin dalgalı kur rejimine uzun müddettir devam eden bağlılığı, kredi notu açısından destekleyici bir faktördü ve 2018 ortasındaki kur krizinden sonraki ekonomik düzeltmeyi hafifletti fakat bu yılki müdahalelerin ölçeği, bu duruma ziyan verdi.
* Siyaset faizinde gerçek faizin Haziran 2019’daki yüzde 8,3’lük doruktan yüzde -3,5 düzeyine gerilemesi, enflasyonda düşüş beklentilerini ve para siyaseti güvenilirliğini zayıflattı. Enflasyon temmuzdaki yüzde 11,8’lik oranla yüksek düzeyde kalmaya devam ediyor. ‘BB’ notuna sahip ülkelerde 2015-2020 yılları ortasında ortalama enflasyon yüzde 3,4 oldu lakin Türkiye’de bu oran yüzde 11,7.
“FONLAMA FAİZİNDE ARTACAK, SIYASET FAİZİ YÜZDE 9,75’E YÜKSELECEK”
* TCMB, ortalama fonlama faizini yüzde 9,4’e yükselterek likiditeyi sıkılaştırmaya başladı ve siyaset faizindeki rastgele bir değişim öncesinde yüzde 9,75’lik gecelik faizin ve yüzde 11,25’lik geç likidite penceresi faizini içeren faiz koridorunun daha fazla kullanılmasını bekliyoruz.
* Siyaset faizinin 2020 sonunda yüzde 9,25’e, 2021 sonunda yüzde 10,25’e yükselmesini, enflasyonun da iki yıl sonunda da yüzde 10,5 düzeyinde olmasını bekliyoruz. Öte yandan, siyaset karşılığı öngörülebilir değil ve dış konumu dengelemek için sıkılaştırmanın yetersiz kalması riski bulunuyor.
* Geçen sene yılın birinci yarısında 8,7 milyar dolar fazla veren cari istikrar, bu yıl tıpkı devirde 19,7 milyar dolar açık verdi. Güçlü kredi büyümesi, ana ticari partnerlerine nazaran Türkiye’de küçülmenin daha hafif kalması ve turizmin çökmesi, bu durumda tesirli oldu. 2020 sonunda cari açığın ulusal gelire oranının yüzde 3,2 olmasını bekliyoruz. İkinci yarıda kredi büyümesinin azalması ve dış talebin artmasıyla, cari açıkta düzelme bekliyoruz.
ERKEN SEÇİM SPEKÜLASYONLARI VE MUHTEMEL YAPTIRIMLAR…
* Erken seçim konusunda spekülasyonlar devam ediyor bize nazaran bu düşük ihtimal.
* ABD’nin CAATSA yaptırımları konusundaki belirsizlik sürüyor. Suriye’nin İdlib bölgesinde Rusya ile ateşkesin korunması olası görünmüyor ve Rusya ile tansiyonun artması riski bulunuyor. Libya’daki askeri operasyonların artması da Rusya ile münasebetlerdeki riski artırıyor.
* ABD’deki Halkbank davası ve Kıbrıs’taki gaz sondajı gerekçesiyle muhtemel AB yaptırımlarını takip etmeye devam ediyoruz.
Gerçek Gündem
Fitch Müjdeli Günü fitch etti
FÖŞ: Türkiye ekonomik buhranı nasıl aşar?
Türkiye İç ve Dış Borcunu Ödeyebilecek mi?
Çetin Ünsalan Yazdı: “Bu bütçe açığı yapılandırma getirir”
Merkez sıkılaştırmayı swap piyasasına da taşıdı
Para Tahlil
