Memleketler arası bankalar birliği diyebileceğimiz IIF’in başekonomisti Robin Brooks’a nazaran ABD tahvil faizleri dört nedenden ötürü artmaya başladı:
1) Yüksek kamu yardım paketleri sonucu artan kamu borcu
2) FED’in satın aldığı ölçünün çok üstünde Hazine borçlanması
3) Korona aşılamasının yaygınlaşması sonucu iktisatta ısınma ve enflasyon riski
4) Yeni hükümetin bütün bu riskleri görmezden gelen ajandası
Birebir ekonomist, 2021’de yaşanan bu süreci 2013’de yaşanan sürece benzetiyor. O periyotta Ben Bernanke’nin nakdî genişlemeyi azaltma niyetini söylemesi bile faizlerin sıçramasına neden olmuştu. Bu sefer FED, ABD’de enflasyon %2’yi geçse de faizleri arttırmayacağına kelam verdi. Lakin bu tutum, FED’in artan enflasyon riskine karşı geç kalıp, sonradan çok faiz artışına gitmesine neden olabilir.
Robin Brooks ve IIF’in Türk ekonomisti Uğraş İdeal son yıllarda Dolar/TL konusunda hayli isabetli varsayımlar yaptılar. Dolar/TL kuru 8,5’u geçtiğinde bile 7,5’un makul düzey olduğuna işaret ettiler. TCMB’nin enflasyona karşı kararlı duruşu nedeniyle Dolar kurunun tekrar 7’nin altına düşmesini ise Türkiye’nin rekabetçiliği açısından bir risk olarak değerlendiriyorlar.
Yerli Yatırımcı Sermaye Piyasalarını Tekrar Keşfediyor
Yurt içi tasarrufların yüklü kısmı bankalarda mevduat olarak duruyor. Şubat prestiji ile bankalarda 1,5 trilyon TL yerli para; 1,7 trilyon TL yabancı para ve altın mevduat olmak üzere 3,2 trilyon TL tasarruf bulunuyor.
Banka dışı kesim olan sermaye piyasalarında yerli yatırımcının tasarrufu son bir yılda %32 artış ile 1 trilyon TL’ye yaklaştı. Aşağıdaki tabloda ayrıntılarını verdiğimiz sermaye piyasasında, pay senedi yüklü bir gelişme göze çarpıyor.
Borsa’da yerli yatırımcı sayısı son bir yılda 925.000 artarak 2 milyon 156 bine ulaştı. Yerli yatırımcının toplam pay senedi portföyü, yaklaşık iki katına çıkarak 400 milyar TL’yi geçti. Yatırımcı başına bir portföyde ortalama 188 bin 507 TL’lik pay senedi bulunuyor.
Yatırım fonu sahibi 3 milyondan fazla kişi gözükse de bunun yaklaşık yarısının bankalardaki likit (para piyasası) fon hesapları olduğunu varsayım ediyoruz. Yerli yatırımcının, para piyasası, değişken, pay üzere her türlü yatırım fonunda yaklaşık 150 milyar TL’si bulunuyor. Kişi başına yatırım fonu sahipliği ise 48 bin 444 TL ile ortalama pay portföyünün dörtte biri kadar.
Kişisel emeklilik sisteminde iştirakçi sayısı son bir yıldır 7 milyonu geçemiyor. Piyasalardaki kıymet çıkarı ve iştirakçilerin devam eden ödemeleri ile toplam varlık son bir yılda %25 büyüme ile 157 milyar TL’ye ulaştı. Fakat kişi başına ortalama BES portföyü yalnızca 22 bin 756 TL. Tamamlayıcı emeklilik için şimdi kişi başı kâfi birikime ulaşılmış değil.
Esasen BES alt yapısı sağlam, toplumsal ve ferdî refaha hizmet eden basiretli birikim aracıdır. Son yıllardaki durağanlığı aşmak için BES’in daha kolay, şeffaf ve müşteri odaklı olmasını sağlayacak yeni jenerasyon bir ıslahata gereksinim vardır.
Sermaye piyasası yatırımları pay senedi, fon ve özel emeklilik üzere uzmanlık gerektiren alanları kapsıyor. Ayrıyeten vatandaşların kredi ve kredi kartı hususlarında da finansal danışmalık gereksinimleri artmaktadır. Hanehalkının finansal refahını ilgilendiren bu hususlarda mali müşavirliğe benzeri bir yatırım danışmanlığı sisteminin gelişmiş ülkelerde olduğu üzere Türkiye’de de başlaması gereklidir.
Mehmet Gerz
Cet Portföy İdaresi
Genel Müdür / CIO
Tuncay Turşucu: BORSADA TEHLİKE GEÇTİ Mİ? TURSG VE ALKIM TAHLİLLERİ
Yenileme: FÖŞ anlattı: ABD Tahvil Faizleri NİÇİN Türkiye İçin Değerli?
ABD tahvil faizlerindeki hareket şimdilik bitti mi?
El-Erian: Tahvil paniği Fed’in hayatını zorlaştırıyor
Para Tahlil
