Brüksel ve Pekin ortasında 6 yıldan bu yana devam eden ticaret müzakereleri, 2020’nin son günlerinde imzaladıkları Kapsamlı Yatırım Muahedesi (CAI) ile sonuçlandı. Böylece Çin, Avrupalı şirketlere finansal hizmetlerden imalat endüstrisine, mühendislikten sıhhat ve danışmanlık hizmetlerine kadar birçok alanda imtiyaz tanıdı.
AB-Çin yatırım mutabakatının 2022’de yürürlüğe gireceğini hatırlatan Ege İhracatçı Birlikleri Koordinatör Lideri Jak Eskinazi muahedeyi şöyle özetliyor;
“Çin ve AB ortasında yatırımlar için yüksek seviyede bir açılımın gerçekleştirilmesini sağlayacak mutabakat, Avrupa’nın etraf ve insan hakları bedelleri çerçevesini de kapsayarak üç başlık üzerinde şekilleniyor; Birincisi; Çin’in Avrupalı yatırımcılara daha fazla erişim müsaadesi vermesi. İkincisi; adil rekabet şartları garantisi. Kamu şirketleri ve sübvansiyon şeffaflığı. Üçüncüsü; Çin’in Memleketler arası Çalışma Örgütü (ILO) çalışma şartları standartlarına ahengi. Çin Devlet Lideri Xi Jinping üç yıl ortadan sonra bu sene Dünya Ekonomik Forumu’nda şöyle seslendi: “Soğuk Savaş zihniyetini bırakın.” Jinping’in birlik ve beraberlik vurgusu çok taraflılığı ve hür ticareti öncelediklerini açıkça esasen gösteriyor. Son periyotta Çin merkezli şirketler akıllı telefon üretimi için Türkiye’yi tercih ediyor. Şu süreçte yatırımları sıklaştıracak adımlar atılarak, Türkiye için ıslahat, yatırım ortamı yaratılması için müzakereler başlamalı.”
Çin 2020’de ASEAN ülkeleriyle AB ile ticaretinden daha fazla ticaret yaptı
Eskinazi, 2020’ye kadar Çin ve AB’nin birbirinin en büyük ticaret ortağı olduğunu lakin pandemi nedeniyle yakın coğrafyadaki ülkelerle ticaretin tartı kazandığını ve dengelerin değiştiğini söylüyor.
“Çin 2020’de ASEAN ülkeleriyle AB ile ticaretinden daha fazla ticaret yaptı. 2020 yılında ASEAN ülkeleri ve Çin’in toplam ticaret hacmi yüzde 7 artarak 725 milyar dolara ulaştı. Avrupa Birliği 694 milyar dolarlık ticaret hacmi ile ikinci ticari partneri. Ticaret savaşlarının sınır safhada yaşandığı bir devir sonrası Joe Biden ile ABD-AB-Çin ilgileri Donald Trump periyoduna nazaran daha olumlu bir tabana çekilecektir. Bütün bu gelişmeler dünya iktisadının altyapısını değiştiriyor. Çin, hem AB tarafıyla uzlaştığı yatırım muahedesiyle hem de 15 Asya Pasifik ülkesinin imza attığı RCEP ile birinci kere bir ticaret bloğunun içinde yer alarak elini iyice güçlendirdi. Çin’in Avrupa’dan ikinci bir global sermaye akınına uğrayacak olması, Brüksel-Pekin ortasında mutabakata varılan yatırım muahedesinin en değerli noktası. Çin kendi rekabet gücünü gitgide artıyor.”
Asya Pasifik ile bağlarımızı geliştirmek, ABD ve AB’yle normalleşmemizi sağlar
Çin’in uzun vakittir global sermaye için çok iyi bir yatırım alanı olduğunu söyleyen Jak Eskinazi, 2019’da dışa dönük direkt yatırımlarda 226 milyar dolar ile Japonya’dan sonra Çin’in 137 milyar dolar ile dünyada ikinci sırada yer aldığına değiniyor.
“Çin’in global direkt yabancı yatırımlardaki tesiri artmaya devam ediyor. Üst üste dört yıldır dünyada direkt yabancı yatırım akışlarının yüzde 10’nunu oluşturuyor. Birçok finansal araştırma kurumu, Çin’in 2028 yılına kadar ABD’yi geçeceğini ve dünyanın en büyük iktisadı olacağını öngörüyor. Avrupa Dış Alakalar Konseyi’nin bir araştırmasına nazaran birçok AB vatandaşı Çin’in yakında ABD’yi geçeceğine ve önde gelen bir dünya gücü olacağına inanıyor. Münasebetiyle Asya Pasifik’in yükselen kuvvetleriyle hem ekonomik hem de siyasi münasebetlerimizi geliştirmek, dostluklarımızı ilerletmek ABD ve AB’yle bağımızın olağanlaşmasını sağlar. Tıpkı vakitte hak ve çıkarların korunduğu, adil, istikrarlı ve rasyonel yeni bir memleketler arası sistemin ortaklaşa desteklenmesine de yol açar.”
AB ile yeni bir başlangıç
Jak Eskinazi, bu yüzyılın en büyük ve tek ticari projesi Çin üzerinden kurgulanan Tek Nesil Tek Yol projesiyle Çin’in esasen Afrika’dan Asya ve Avrupa’ya girmiş durumda olduğunu da kelamlarına ekliyor.
“Tek Nesil Tek Yol Projesi ülkemizde dahil 70’e yakın ülkeyi ilgilendiriyor ve dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 60’ını kapsıyor. Asya Pasifik ülkeleriyle ticaretimizi geliştirmeliyiz lakin 2020 yılı ihracatımızdaki yüzde 42’lik hissesi ile AB en büyük ortağımız. Türkiye-AB ortasında son periyotta yaşanan diplomasi trafiğiyle ilgilerimizde değerli bir eşik aşıldı. Türkiye’nin AB ile ilgilerinde yeni sayfa açma isteğine Brüksel’in cevapları da olumlu. AB Dış İlgiler ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Josep Borrell ve Dışişleri Bakanımız Sayın Mevlüt Çavuşoğlu AB-Türkiye münasebetlerinde gelinen noktayı ‘bir fırsat penceresi’ olarak pahalandırıyor. Bu olumlu ivmenin Gümrük Birliği’nin güncellenmesi üzere somut adımlara dönüşmesini temenni ediyoruz.”
Para Tahlil
