KPMG Türkiye İş ve Toplumsal Güvenlik Yöneticisi İsmail Sevinç, iş gücü piyasasında ve ekonomik toplumsal hayatta taban fiyata nazaran düzenlenen sayıları hesapladı. Sevinç, “Asgari fiyatın net yahut brüt fiyatı temel alınarak uygulanan sayılar artışa nazaran hesaplanarak güncellenmeli “ diyor.
Yıllık belirlenen minimum fiyat her yıl hem kurumsal hem iş gücü piyasasında sirkülasyonda olan birçok temel ünitesi etkiliyor. Teşvikten prime, cezadan BES’e birçok kalemde sayılar taban fiyata nazaran tekrar düzenleniyor. KPMG Türkiye İş ve Toplumsal Güvenlik Yöneticisi İsmail Sevinç, “Bu yıl yüzde 21,56’lık artışla 2 bin 943 liradan 3 bin 577 lira 50 kuruşa yükselen taban fiyatın toplumsal güvenlik ve işsizlik sigortası primi dahil patrona maliyeti 4 bin 382 lira 43 kuruş olacak. Bekar bir minimum fiyatlı çalışanın eline AGİ dahil 2 bin 825 lira 90 kuruş geçecek” dedi. Sevinç, Minimum Fiyat Tespit Kurulu tarafından belirlenen 2021 yılı taban fiyatına nazaran kamuda ve özel bölümde tekrar düzenlenen temel sayılarla ilgili şu bilgiyi verdi:
En düşük ve en yüksek işsizlik maaşı
İşsizlik ödeneği: İşsizlik ödeneğinin alt ve üst hudutları brüt taban fiyata nazaran belirleniyor. Alt hudut minimum fiyatın yüzde 40’ı, üst hudut ise yüzde 80’idir. 2020 yılında en düşük işsizlik maaşı bin 177 lira 20 kuruş, en yüksek işsizlik maaşı ise 2 bin 354 lira 40 kuruştu. Minimum fiyata yapılan artışla en düşük işsizlik maaşı bin 431 liraya, en yüksek işsizlik maaşı ise 2 bin 862 liraya yükseldi.
Kısa çalışma ödeneği: Kısa çalışma ödeneği brüt taban fiyatın yüzde 60’ı, en yüksek ödenek ise brüt taban fiyatın yüzde 150’si kadar oluyor. 2020 yılında en düşük kısa çalışma ödeneği ölçüsü bin 765 lira 80 kuruş, en yüksek kısa çalışma ödeneği ölçüsü ise 4 bin 414 lira 50 kuruştu. Yeni taban fiyata nazaran en düşük kısa çalışma ödeneği ölçüsü 2 bin 146 lira 50 kuruşa, en yüksek kısa çalışma ödeneği ölçüsü ise 5 bin 366 lira 25 kuruşa yükseldi.
Nakdi fiyat dayanağı: Ücretsiz müsaadeye ayrılanlara ya da kısa çalışma ödeneği alamayanlara verilen nakdi fiyat takviyesi brüt taban fiyatın yüzde 40’ıdır. 2020’de nakdi fiyat takviyesi bin 177 lira 20 kuruştu, bu yıl yapılan artışla bin 431 lira oldu.
Teşviklere hassas hesaplama
İstihdam teşvikleri: İstihdamı desteklemek için hala 15 adet istihdam teşviki yürürlükte. İstihdam teşviklerinin kimileri direkt taban fiyat dikkate alınarak hesaplandığı üzere kimileri sigortalının çıkarına nazaran hesaplanıyor. Örneğin kamuoyunda 5 puanlık patron teşviki olarak bilinen teşvik sigortalının karına nazaran belirleniyor. Bu teşvik fiyatı minimum fiyatlı için 2020 yılında 147 lira 15 kuruştu, 2021’de ise 178 lira 8 kuruş olarak uygulanacak. Öbür yandan işbaşı eğitimlerini tamamlayanların istihdamı sonrası verilen teşvik, 7103 teşviki, süratli işe dönüş takviyesi üzere teşviklerin üst sonu çıkara nazaran değil minimum fiyata nazaran hesaplanıyor. 2021’de bu teşviklerin hesaplanması ve uygulaması hassasiyet gerektiriyor.
En düşük AGİ 268 lira
Minimum geçim indirimi: AGİ, taban fiyat ve çalışanların uygar durumuna, çocuk sayısına nazaran değişiyor. 2020 yılında bekar bir kişinin hak ettiği AGİ ölçüsü 220 lira 73 kuruştu, 2021’de ise 268 lira 31 kuruş oldu. Eşi çalışmayan sigortalı 321 lira 98 kuruş, eşi çalışmayan ve bir çocuklu 362 lira 22 kuruş, iki çocuklu için 402 lira 47 kuruş, üç çocuklu 456 lira 13 kuruş AGİ alacak.
Zarurî genel sıhhat sigortası(GSS) primi: Geliri, brüt taban fiyatın üçte birinin üzerinde olan bireylerin ödemesi gereken prim fiyatı brüt minimum fiyatın yüzde 3’ü kadar. GSS prim ödemeleri 2020’de 89 lira 49 kuruştu, 2021’de 107 lira 32 kuruşa yükseldi. Geliri, brüt taban fiyatın üçte birinin altında olan bireylerin sıhhat primlerini ise devlet karşılıyor.
Askerlik, doğum hizmet borçlanması: Emeklilik için borçlananlar brüt taban fiyatın yüzde 32’si üzerinden ödeme yapıyor. 30 günlük ödeme ölçüsü 941 lira 76 kuruştan bin 144 lira 80 kuruşa çıktı.
Yurtdışında geçen mühletlerin borçlandırılması: Yurtdışından borçlananlar brüt minimum fiyatın yüzde 45’i üzerinden ödeme yapıyor. Bu sayı da aylık bin 324 lira 35 kuruştan bin 609 lira 88 kuruşa yükseldi.
4/B (BAĞ-KUR) Primleri: BAĞ-KUR prim ödemeleri brüt taban fiyatın yüzde 34,5’i fiyatında. Primlerin vaktinde ödenmesi halinde 5 puan indirim sağlanarak bu oran yüzde 29,5’a düşüyor. 2020 yılında 30 günlük indirimsiz ödeme ölçüsü bin 15 lira 34 kuruş, 5 puan indirimli ölçüsü 868 lira 18 kuruştu. Bu yıl 30 günlük indirimsiz ödeme ölçüsü bin 234 lira 24 kuruş, 5 puan indirimli ölçüsü bin 55 lira 36 kuruş olacak.
Cezalar can yakacak
İdari para cezaları: İş, toplumsal güvenlik, iş sıhhati ve güvenliği mevzuatına nazaran kesilen idari para cezaları brüt taban fiyat fiyatına nazaran belirleniyor. Ceza ölçüleri 2020 yılında 2 bin 943 lira üzerinden uygulanıyordu. 2021’de 3 bin 577 lira 50 kuruş üzerinden uygulanmaya başlandı. Örneğin; bir kişiyi sigortasız çalıştırmanın kontrol raporuyla tespit edilmesi halinde işe giriş cezası 2020 yılında 2 bin 943 X 2 = 5 bin 886 TL iken, 2021 yılında 3 bin 577,50 X 2 = 7 bin 155 TL olarak uygulanacak. Bu durumda kayıt dışı emekçi çalıştırmanın maliyeti artıyor.
Kişisel emeklilik sistemi: BES’te devlet katkısı üst sonu, brüt minimum fiyatın yıllık fiyatının yüzde 25’i kadardır. 2020 yılı için bu üst hudut 8 bin 829 liraydı, 2021 yılında 10 bin 732 lira 50 kuruşa yükseldi.
Süreksiz iş göremezlik ödeneği: Raporlu olan ve ayakta tedavisi süren bireylere günlük çıkarının 2/3’ü, yatarak tedavisi sürenlere günlük çıkarının yarısı meblağında SGK tarafından süreksiz iş göremezlik ödeneği ödeniyor. Minimum fiyatla çalışan sigortalılara ödenen süreksiz iş göremezlik ödeneğinin alt hududu taban fiyata nazaran belirleniyor. 2020 yılında tedavisi yatarak süren hastalara günlük en düşük 49 TL, tedavisi ayakta sürenlere ise 65 TL ödeme yapılıyordu; 2021’de bu fiyatlar yatan hastalar için 59 lira 6 kuruş, ayaktaki hastalar için 79 lira 5 kuruş olacak.
Para Tahlil
