Dünya Bankası Global Ekonomik Beklentiler Ocak 2021 raporunda, Türkiye iktisadına ait büyüme beklentilerini 2020 yılı için yüzde 0,5, 2021 için yüzde 4,5 ve 2022 için yüzde 5,0 olarak açıkladı. Kurumun Haziran 2020’de yayımlanan bir evvelki raporunda Türkiye iktisadının 2020’de yüzde 3,8 daralacağını, 2021’de yüzde 5,0 büyüyeceğini iddia etmişti.
Bakın, DB’nın Türkiye düşmanı olduğuna dair algıyı nasıl kırıp attı sinsi Batı’lılar. “Siz bu sene %4.5 büyürsünüz, seneye de patlarsınız” diye bizi rehavete düşürüp, sonra toplu halde üstümüze çullanacaklar.
Hiç merak etmeyin, bu oyun sökmez. Zira AKP-MHP iktidarda olduğu sürece Türkiye bü-yü-ye-mez. Ha, senede %2 üzere büyür, yani kelle başı harcanabilir gelir sittin sene değişmez. Türkiye’nin 2050’de Dünya’nın En Büyük 10 İktisadı ortasına girmesi, benim ABD Basketboll Ligi NBA’de guard durumunda sahaya çıkmama eşit mümkünlük taşır.
Tersine, bu hükümet iktidarda kalacaksa, Türkiye çok yakında fakir, Sefil ve 70 cent için elaleme el açar statüsüne tenzil edilecek. Bu müşahedesinin sebeplerini ikiye ayırıyorum. Birincisi, ve en kökten olanı şu: Sayın Liderim Erdoğan’ın Sayın Bahçeli’den aldığı daima ve başdöndüren asistlerle Türkiye’de iktisadın motoru, yağı ve şanzımanı vazifesini yapan tüm kurumları balyozla parçalaması. Sıralayalım mı?
Bağımsız yargı?
Hukukun üstünlüğü?
Bağımsız denetim konseyleri?
Parlamento ve mahkemelerin icraatı denetleme yetkisi?
Akademi özgürlüğü?
Daha sayarım da, makalenin hedefi bu değil. Konjünktürel takılacağım, yani 2021-2022’de BİLHASSA, kurumsal çöküşün dışında, GSYH büyümesini engelleyen ögelere yoğunlaşacağım. Birincisini, sene başında yazdım. Büyümek için finansman lazım, o da bizde yok. Aşağıda 2 grafik var. Birincisi kredilerin ivmesi, durmuş.
İkincisi, deve yüküyle borçlanmışız, büyümek için daha fazlası gerekecek, fakat kimse bu idareye borç vermez:
Bu makalede ise Türkiye’nin işsizlik sorununun kalıcı olduğunu vurgulayıp, iyice moralinizi bozacağım. Bakalım en taze bilgiye nazaran Türkiye’de GERÇEK, yani geniş çaplı ölçülen işsizlik ne kadar?
“TEPAV’ın pahalı araştırma uzmanı Prof.Dr. Serdar Sayan, SPM olarak alternatif bir işsizlik oranı ile alternatif bir istihdam oranını da tertipli olarak duyurmaya başladıklarını bildirdi. Bunlardan ‘eğreti olmayan istihdam oranı’nın yüzde 26,6 olduğunu ve bu oranın TÜİK tarafından açıklanan klasik istihdam oranının 17,5 puan altında olduğuna dikkat çeken Sayan, pandemi devri işgücü piyasalarının seyrini anlamlandırabilmek için hesapladıkları öteki gösterge olan ‘Geniş Tarifli İşsizlik Oranı’nın ise Eylül 2020 periyodunda yüzde 22,7 olarak gerçekleştiğini ve bunun klasik işsizlik oranından tam 10 puan daha yüksek olduğunun altını çizdi”.
Ekim’de bu oran biraz düşer, Kasım’da %30’u aşar. Zira bütün sinema, tiyatro, restoran, bar ve kafeleri kapattık, İNHİSAR bayilerini de kapanmaya zorluyoruz. Nerden baksanız Kasım-Ocak devrinde en az 1.5 milyon insan işsiz kaldı.
Alışılmış, dünyanın her yerinde bu türlü oluyor. Bana sorsanız, tüm ülkeyi 6 hafta kitleyip, bu elim salgının köküne kibrit suyu ekerim. Velakin, yeniden TEPAV’da çıkan taze araştırmaya nazaran, bu türlü bir aksiyonun sonucu $13 milyar çıktı kaybı ki, hükümet bunun 10’da birini bile mali dayanak ya da süreksiz işsizlik ödeneği olarak milletin cebine koyamaz.
Tüm dünyada 150 milyondan fazla insanın bir anda işini kaybetmesi, salgın yazın bitse de, bu şahısların işlerini geri kazanacağı manasına gelmez. Kolay neden? Robotlaşma ve dijitalleşme en az 10 yıl hızlandı, artık eskisi kadar emeğe muhtaçlık yok. Turizm, konaklama, cümbüş, mağaza alışverişi ve business uçuşlar uzun müddet eski gücüne gelmez. Bu dallarda işgücü kaybı kemikleşecek.
Türkiye açısından, bilhassa turizm ve perakende büyük zorun, ama bizi Gelişmiş Ülkeler’den ayıran öteki negatif özellikler de var. Öncelikle, esnaf Covid-19 birinci dalgayı, devletin nakit yardımlarıyla değil, ucuz krediyle atlattı. Artık Varlık Rasyosu yok, gerçek batık kredi oranı ise en az %15. Kredi versen de kimse almaz, esasen özel banka da batık esnaf-tüccara kredi vermez, veremez.
Daha berbatı, Türkiye’de kalıcı işsizlik Covid-19’dan çooooooooooook evvel, Seyahat olayları ile başladı. O günden bu yana Türkiye’nin Toplam Girdi Verimliliği 0 arttı!!! Yani, teknoloji üretime hiç katkıda bulunmuyor. Aslında ihracatımızın kilo pahasının $1.67’den $1’e inmesi de bu durumun göstergesi. Sattığımız eserlerin katma kıymeti daima düşüyor: Ehh yani? Kardeşim, artık işdünyasının üniversite mezununa gereksinimi yok! Lise mezunu, teknik okul mezunu ilkel üretim teknikleri için kâfi.
Bu yüzden üniversite gençliğinin %75’i birinci fırsatta bu diyardan tüymek istiyor. İşte bu yüzden ilkokul mezunuyla üniversite mezunu ortasındaki maaş-ücret farkı daralıyor.
Pek, katma kıymeti artıramaz mıyız? Hayır, zira özel bölüm konut-inşaat dışında sabit sermaye yatırımı yapmıyor. Yeni fabrika, alet, bilgisayar donanımı, yazılım satın almadan yeni teknolojileri nasıl üretim sürecinize entegre edersiniz?
Sonuçta, ucuz üretim yapan, ucuz emeğe dayalı bir ülke haline döndük. Lakin, bizden daha ucuza çalışan gariban Asyalı’lar o işleri çalıyor, Covid-19 da emek ağır kesimleri daraltıyor.
İktisat tüketim demektir. Bu Keynes’in kanunu; iktisat, iç ve dış talep kadar büyür. Dış talep zati AB resesyonu ve Arap ambargosundan ayva. İçerde de çalışabilecek nüfusun %30’u işsiz. Neyle tüketecek? Aslında para da yok.
Bu kurallar altında TUIK’e nazaran en fazla %10, istatistiklerle oynayarak halka palavra söyleme geleneği olmayan bir iktdar devrinde ise senede en fazla %2 büyürüz.
Tüm okurlarımdan özür diliyorum. Başımda Derin Devlet’in ABD’de Trump’a oynadığı sinsi oyun çınladığı için bu makaleye gereğince konsantre olup hükümete sağlam geçiremedim. Bir sonrakinde telafi edeceğim.
FÖŞ yazdı: Türkiye 2021- Finans eksikliği büyümenin önündeki en değerli mani
FÖŞ: Ercan Uysal’la Bankacılık, Batık Krediler, Büyüme ve 2021’de Islahat
COVID-19 SONRASI DÜNYA: HİÇBİR ŞEY ESKİSİ ÜZERE OLMAYACAK
Ekonomist Yeşilada: İktisatta çöküntü, kurda şok riski var
https://twitter.com/AtillaYesilada1
Para Tahlil
