Ülkede yaşanan ekonomik krize bir de salgın eklenince halkın geliri daha da azaldı. Salgının ikinci dalgası şiddetini artırırken yurttaşın kaygısı besin enflasyonu oldu. Kurdaki artış nedeniyle yükselen girdi maliyetleri ve tedarik zincirinde yaşanan dertler besin fiyatlarını artırdı. Ülkede 10 milyon ücretlinin yarısı taban fiyat alırken 3,3 milyon fiyatlı minimum fiyat bile erişemiyor.
Salgınla çaba eden ve işini kaybetme kaygısıyla yaşayan dar gelirli bir de akşam meskene gidince tencerenin nasıl kaynayacağını düşünüyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) kasım datalarına nazaran yıllık enflasyon yüzde 14,03. Lakin enflasyon bilgilerinde en çok dikkat çeken nokta besin fiyatlarındaki artış oldu. Yıllık besin enflasyonu yüzde 21,08’e çıkmış durumda. Hal bu türlü olunca biz de halkın sofrasının bir öğün kahvaltı ve bir öğün akşam yemeğinin maliyetlerini derlemeye çalıştık. Meyve ve su dahi eklemediğimiz ve en düşük fiyatlar üzerinden yaptığımız hesaplamada tek taban fiyatla geçinmeye çalışan 4 kişilik ailede maaşın 1649 lirası aylık besin harcamasına gidiyor.
MERCİMEK ÇORBASI
Son 1 yılda fiyatı en çok artan ve her devir tüketilen temel besin eserleri ortasında yüzde 58,6 ile mercimek yer alıyor. Birebir devirde kuru soğan fiyatı yüzde 37,5 artarken, mısırözü yağı yüzde 36,6 yükseldi. Ayçiçek yağı ise yüzde 34,2 zamlandı.
TÜİK mal sepetinde yer alan ortalamalara nazaran çabucak her konutta haftada en az bir sefer kaynayan bir tencere mercimek çorbasının maliyeti şöyle:
♦ Mercimek: 3 lira 75 kuruş
♦ Soğan: 46 kuruş
♦ Patates: 42 kuruş
♦ Havuç: 31 kuruş
♦ Ayçiçek yağı: 2 lira 56 kuruş
TOPLAM: 7 LİRA 50 KURUŞ
PİRİNÇ PİLAVI
Sofraların vazgeçilmezi çabucak her yemeğin yanına tamamlayıcı olarak yapılan pilavın da maliyeti her geçen gün arttı. Yalnızca pirincin fiyatı geçen yıla nazaran yüzde 20,2 arttı. Margarin fiyatları ise yüzde 36 zamlandı. Pilavın iyisi tereyağıyla olur fakat TÜİK’e nazaran bile 1 kilo tereyağının ortalama fiyatı 61 lira 10 kuruş. Bu nedenle pilavı margarinle yapmayı tercih etmek zorunda kaldık. Çünkü margarin de çok ucuz değil. Kilosu ortalama olarak 13 lira 50 kuruş. 250 gramlık paketleri de ortalama 3 lira 75 kuruştan satılıyor.
Yeniden TÜİK’in mal sepetinde bulunan sayılardan yola çıkarak 4 kişilik bir aile için pilavın maliyetini hesapladık.
♦ Pirinç: 5 lira 97 kuruş
♦ Margarin: 67 kuruş
TOPLAM: 6 LİRA 64 KURUŞ
KURU FASULYE
Fakir mutfağının bir numaralı besini sayılan fasulye son yıllarda artan fiyatlar nedeniyle dar gelirlinin mutfağına daha az uğrar oldu. Kuru fasulyenin fiyatı geçen yıla nazaran yüzde 41,93 zamlandı. Taze fasulyenin fiyatı da yüzde 30 artmış durumda.
♦ Kuru Fasulye: 8 lira 23 kuruş
♦ Domates salçası: 85 kuruş
♦ Soğan: 50 kuruş
♦ Sıvı yağ: 2 lira 56 kuruş
TOPLAM: 12 LİRA 14 KURUŞ
Dar gelirlinin tek bir akşam yemeğinin maliyeti elektrik, su ve pişirme sarfiyatları hariç 26 lira 28 kuruşa çıkmış durumda. 2021 yılı için taban fiyat görüşmelerinin yapıldığı bu günlerde etsiz bir akşam yemeğinin aylık masrafı 788 liraya dayanmış durumda.
KAHVALTI
Hesaplamamıza bir de kahvaltı alışverişini ekleyelim. Kahvaltılarımızın vazgeçilmezi yumurta bir yıl içinde yüzde 76,4 zamlandı. Tulum peynirinin fiyatı yüzde 21, beyaz peynirin ise yüzde 10 arttı. Konuk geldiğinde yahut hastalık olduğunda şifa niyetine sofraya çıkarılan bal da yüzde 23 zamlandı. Bir kahvaltı alışverişinin maliyeti şöyle:
♦ Beyaz Peynir: 7 lira 64 kuruş
♦ Yumurta: 7 lira 85 kuruş
♦ Bal: 2 lira 30 kuruş
♦ Zeytin: 2 lira 62 kuruş
♦ Çay: 3 lira 49 kuruş
♦ Ekmek: 4 lira 80 kuruş
TOPLAM: 28 LİRA 7 KURUŞ
Tek bir öğünde tüketilmesi gereken besin ölçüsü üzerinden 4 kişilik ailenin beslenme maliyetini hesapladık. Buna nazaran az kalemli bir kahvaltının aylık maliyeti 861 lira. Besin tüketiminden tasarruf eden yurttaşlar artık yalnızca sabah kahvaltısı ve akşam yemeği ile günü tamamlıyor. Yalnızca bu iki öğünün aylık maliyeti ise 1649 lira.
*Hesaplamalar 4 kişilik tüketim ölçüsü baz alınarak ortalama olarak yapılmıştır.
Havva Gümüşkaya
Kaynak: birgun.net
Para Tahlil
