Milletlerarası şirketlerin Türkiye’deki verimliliğini ve ülkenin yatırım cazibesini artırmak için 1980 yılında kurulan Milletlerarası Yatırımcılar Derneği’nin (YASED) düzenlediği Milletlerarası Yatırım Doruğu kıymetli açıklamalar ile devam ediyor. Türkiye’ye gelen direkt memleketler arası yatırımların yüzde 85’ini temsil eden, 30 ülkeden ve 15 daldan gelen üyeleri olan YASED, 40’ıncı yılında dünyanın önde gelen milletlerarası yatırımcılarını birinci sefer düzenlediği Milletlerarası Yatırım Zirvesi’nde bir ortaya getirdi. SOCAR Türkiye’nin ana sponsorluğunda SAP, Boeing, Fiat, Kale Kümesi, OYAK Renault Araba Fabrikaları ve PepsiCo’nun sponsorluğunda cuma gününe dek sürecek olan Memleketler arası Yatırım Tepesi, global yatırım ortamının pahalı ve tanınmış isimlerinin katılacağı panel ve konuşmalar ile alanında gerçekleşen en değerli doruklarından biri olacak.
3 bakanlık tüm güçlerini birleştirdi
Doruğun birinci gününde açılış konuşmalarının akabinde YASED Lideri Ayşem Sargın’ın moderatörlüğünde düzenlenen ‘Uluslararası Direkt Yatırımların Geleceği’ başlıklı açılış panelinin panelistleri Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varan ve Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan oldu. Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan da bir görüntü ile panele katıldı. Türkiye’ye yıllık bazda 22 milyar dolara ulaşan memleketler arası direkt yatırım girişleri olduğunu hatırlatan Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, fakat son yıllardaki performansın arzulanan düzeylerde olmadığını vurguladı.
Pandeminin de tesiriyle bu yıl tüm dünyada milletlerarası direkt yatırımların yüzde 40 azalacağının iddia edildiğine dikkat çeken Varank, “Küresel yatırımlar cephesinde ertelenmiş bir talep kelam konusu. Global markalar bir taraftan üretim merkezlerini çeşitlendirmenin hesaplarını yaparken öbür taraftan rekabet güçlerini artıracak ve ahenk içinde çalışacakları yeni ortaklar arıyor. Önümüzde çok büyük fırsatlar olduğunu görebiliyoruz. Ülkemize daha katmadeğerli yatırımları kazandırmak için Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi ile birlikte ülkemizin birinci ulusal ‘Doğrudan Yabancı Yatırım Stratejisi’ni hazırlamaya başladık. Strateji hazırlanırken tüm istişare düzeneklerini açık tutuyoruz. Son basamağa gelmiş durumdayız. Çalışmamızı Aralık ayında tamamlayıp, 2021’in başında kamuoyu ile paylaşmayı planlıyoruz” dedi. Varank, iktisat idaresinde yeni bir periyoda geçildiğini belirterek, Hazine ve Maliye Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın tüm güçlerini birleştirdiğini tabir etti.
‘Yatırım ortamının iyileştirilmesine ihtimam ve değer gösteriyoruz’
‘Yatırımcılar için kredibiliteyi en üst düzeylere çekebilecek siyasetler uygulayacağız’
Pandemi sonrası periyodun birçok fırsatı da beraberinde getireceğini anlatan Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan, şunları anlattı: “Bu noktada 2 hususun altını çizmek istiyorum. Birincisi global paha zincirlerinde başlayan dönüşüm. Pandemi ile birlikte çok uluslu şirketler üretimde tek bir tedarikçiye bağlı kalmanın dezavantajlarını şahsen yaşayıp, acı bir halde deneyim ettiler. Önümüzdeki devirde global iktisatta muhtemelen yeni üretim lokasyonları ortaya çıkacak ve üretimin yük merkezi dünya geneline daha istikrarlı yayılacak. Bu fırsatı en iyi biçimde değerlendirebilen ülkeler de yeni devrin kazananları olacak. İkinci nokta ise hem tüketim hem de yatırım cephesinde ertelenmiş bir talep olduğu gerçeğidir. Piyasalar olağana döndüğü an bu talebi karşılayabilecek kapasite ve donanıma sahip ülkeler rakiplerini geride bırakma talihine erişecekler ve ekonomilerini süratle büyütebilecekler. Böylesine bir konjonktürde Türkiye kendilerine yeni ve sağlam limanlar arayan yatırımcılar için çok cazip imkanlar sunuyor. Türkiye eşsiz bir potansiyel taşıyor. Bu potansiyeli daha ileri götürmek ve Türkiye’yi yatırımlarda cazibe merkezi yapmak ismine iktisat ve hukuk alanında yeni bir seferberlik başlattık. İç ve dış yatırımcılar için kredibiliteyi en üst düzeylere çekebilecek siyasetler uygulayacağız. Kimsenin aklında soru işareti kalmayacak. Merkez Bankamız her türlü araç bağımsızlığına sahip. Memleketler arası Direkt Yatırımların taşıdığı kıymetin ve iktisat üstündeki dönüştürücü gücün ziyadesiyle farkındayız. Ülkemizdeki mevcut direkt yatırımların kapasite artışına gitmesini arzuluyoruz. Firmalar üretim tesislerini genişletebileceği üzere Ar- Ge faaliyetlerini de ülkemize taşıyabilir. Daha evvel Türkiye’de yatırım fırsatlarını hiçbir biçimde değerlendirmemiş global markaları da ülkemize davet ediyorum.”
‘Hedefimiz direkt şirketlerin gündeminde yer almak’
Birinci günün kapanış oturumu ise YASED Genel Sekreteri Serkan Valandova’nın moderatörlüğünde gerçekleşti. Oturumun panelistleri Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi Lideri A. Burak Dağlıoğlu ile YASED İdare Konseyi Lider Vekili ve SOCAR Türkiye CEO’su Zaur Gahramnov oldu. Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi Lideri A. Burak Dağlıoğlu, aşılanma sürecinin tamamlanmasına kadar dünyadaki mevcut belirsizliğin devam edeceğinin öngörüldüğünü söyledi.
Dünya liderliğinin olmadığı jeopolitik resesyon yaşanıyor
Açılış panelinin akabinde düzenlenen ‘Uluslararası Direkt Yatırımların Yeni Görünümüne Genel Bakış’ başlıklı panelin açılış konuşmasını Eurasia Group Lideri Ian Bremmer yaptı. Jeopolitik resesyon ismi verilen bir süreç yaşandığını belirten Bremmer, “Resesyonlar genel olarak ekonomik olur. İkinci dünya savaşından bu yana 7 yılda bir yaşıyoruz. Jeopolitik resesyonlar da muhakkak bir döngü içinde olur. Bu olduğu vakit bir evvelki dünya tertibi ile bağlantılı değildir. Artık kurallar uygulanmaz. Mevcut güç istikrarları uygulanmaz. Bu yapısal mevzular ile ilgilidir. Ben buna G0 dünyası diyorum. Yani dünya liderliğinin olmadığı bir dünya. Önümüzdeki 3- 5 yıl içinde daha az global liderlik göreceğiz” dedi. Bremmer’ın açılış konuşmasının akabinde FDI Intelligence Editörü Jacopo Dettoni moderatörlüğünde düzenlenen panele geçildi.
Milletlerarası Finans Kurumu (IFC) Avrupa ve Orta Asya Yöneticisi Wiebke Schloemer, IFC’nin dünyadaki en büyük ikinci yatırım portföyünün Türkiye’de yer aldığını belirtti. Covid-19 ile birlikte şirketlerin tedarik zincirlerinin ve talebin kesintiye uğradığını gördüklerini belirten Schloemer, “Gelişmekte olan ülkelerin milletlerarası direkt yatırımı cezbetmek için daha rekabetçi olması gerektiğini görüyoruz. Türkiye’nin çok sağlam bir öyküsü var. Çok kıymetli yatırımlar var ülke içinde. Türkiye’nin çok büyük bir ticaret pazarı olduğunu görüyorum. Lokasyon olarak çok iyi ve AB ile çok sağlam bir entegrasyona sahip. AB, Türkiye ve ABD şirketleri ortasında çok fazla ortak çıkar var. Farklı ülkeler Türkiye’ye yatırım yapıyor. Bu da gelecek ile ilgili güçlü bir nokta. Bu çeşitlililik değerli bir güç kaynağı. Yüksek pahalı şirketler ilgi gösteriyor. Türk otoriteler de takviye veriyor. Türkiye lokasyon manasında lojistik için kıymetli bir merkez olabilir” dedi.
Dünya Bankası Ticaret ve Yatırım Global Yöneticisi Caroline Freund, global paha zincirlerinin, olağan ticaretten iki kat fazla paha kattığını anlattı. Bugün ticaretin yüzde 50’sinin global kıymet zincirlerinden kaynaklandığını tabir eden Freund, “Küresel mal ticareti hacmi geçen yılın tıpkı devriyle neredeyse birebir düzeyde. Ticaret toparlanıyor. Büyük şirketler global kıymet zincirinde büyük bir kesinti olmadığını söylüyorlar. Ticaret toparlanıyor lakin birtakım bölgeler geriden geliyor. Kapasite fazlası nedeniyle yatırımcılar yeni yerler aramayacaklar. Tek baskın strateji olabilir: ‘Bekle- Gör.’ Hangi kesimlerin sahiden büyüyeceğini de öngöremiyoruz. Yine şekillenme sürecinde bekle- gör stratejisi faal olacak” diye konuştu.
Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD) Yatırım ve Teşebbüsler Yöneticisi James Zhan, pandeminin arz, talep ve siyaset alanında üçlü bir şok yarattığını lisana getirdi. Ticaretin toparlanmış olmasına rağmen 2019’da 1.5 trilyon dolar olan milletlerarası direkt yatırımların bu yıl 1 trilyon doların altına inmesini beklediklerini söyleyen Zhan, “2005’ten bu yana bu düzeye düşmemiştik. Gelecek yıl yüzde 5-10 daha düşmesi bekleniyor. Toparlanma lakin 2022- 2023 üzere başlayacak. Milletlerarası direkt yatırımda ‘U’ biçiminde daha yavaş bir toparlanma bekliyoruz. Bu elbette tasa verici bir durum. İşin iyi tarafı ise global milletlerarası direkt yatırım stoku bugün hala 37 trilyon dolar üzere epey yüksek bir düzeyde” sözlerini kullandı.
Kaynak: foreks.com
Para Tahlil