Küçükken ‘Yalancı Çoban’ın kıssasını dinlemeyen birisi yönetici olursa ne olur? Şayet palavra söylemeyi adet haline getirirse attığı palavralara bir gün kimse inanmaz, yaptığı işler eline yüzüne bulaşır. Kıssayı bilmeyenler için kısa bir özet geçelim: Köyün çobanı daima köylülere ‘kurtlar geldi yardıma koşun’ dermiş. İşini gücünü bırakıp, kan ter içinde koşa koşa sürüye yardıma gelen köylüler çobanı çok eğlendirirmiş. Günün birinde kurtlar sürüye geldiğinde yardım isteyen çobanın haykırışlarını duyanlar inanmamışlar. Sonrası ise malum, ne sürü kalmış ne çoban…
Bugün iktisatta ‘Yalancı Çoban’ sendromuna çok lakin çok dikkat etmeliyiz. Zira yaşadığımız kur, enflasyon, işsizlik sıkıntılarının temelinde ‘üretmek yerine tüketmeyi, ihracat yerine ithalatı beceri bilen’ Türkiye var! Ve bu politikayı dayatan idare 8,50 kur düzeyi ile sıkışınca, tekrar yegâne tahlil olan ‘reformların’ ipine sarıldı.
İşte burada ‘Yalancı Çoban Sendromu’ devreye girebilir. Çünkü AKP idaresi her sıkıştığında ıslahat kelamını kullanır fakat iş aksiyona geldiğinde günü kurtarmayı başarmışlarsa bozuk yapıyı devam ettirirler.
Lakin geldiğimiz yer prestiji ile artık ıslahat konusunda kuru sıkı atma noktası çoktan geçilmiştir. Türkiye 2016’dan itibaren klasik dokumacılık, inşaat ve ithalata bağlı imalat modelinde sıkışıp boğulma sinyali vermiştir. Sistemin acil olarak değişmesi gereklidir. Bugüne dek anılan değişim yapılmadığı için kur çeşitli dış şokları mazeret ederek rekorlar kırmıştır. Tıpkı hastalıklı organların yükselttiği kan basıncı yani tansiyon üzere, yanlış ekonomik modelin, kuru yükseltip ekonomik tansiyonu arttırdığı devirler yaşıyoruz.
Hastaya hoş kelamlar, telkinler tansiyonu anlık olarak düşürebilir. Lakin organlar sakatsa bu kalıcı olur mu? Islahat kelamları de böyle… İktisatta dönüşüm gerçekleşmezse kurun tansiyonu düşük kalır mı?
En kıymetlisi ise, ıslahat reform deyip yabancı-yerli sermayeye inanç verip gereğini yapmazsanız ne olur? Sermaye yatırım için Türkiye’de kalır mı? Bugün ıslahat kelamlarının samimiyeti test edilmektedir. Testin özü ise demokrasiye ne kadar bağlısınız buna dayanır. Şayet Türkiye tek adam rejimi ya da oligarşik bir idareye sahip olduğuna dair sinyaller yollarsa ıslahatların samimi olduğuna inanılır mı?
Siz, ülkenin ana muhalefet başkanına fezleke düzenlerseniz, ‘bakla kazığına oturturuz’ diyenlere yol verirseniz, İstanbul Belediye Başkanı’nın bilim bazlı bir eleştirisi için soruşturma açarsanız, Allah aşkına söyleyin, hangi yatırımcı kendisini inançta hisseder de gelip yatırım yapar?
Islahat ve demokrasi kelamları sıkıştığınızda sarılacağınız bir can simidi değildir. Özü prestiji ile aksiyon demektir. Evvel ıslahat ve demokrasi daveti yapıp sonra aykırısını yaparsanız olmaz.
Tüm göstergeleriniz alarm verirken yani merkezi idare brüt borç stoğunuz 2003’de 283 milyardan 2020’de 1,9 trilyon olmuşsa, kısa vadeli yabancı borcunuz 134 milyar dolara çıkmış ve kasa eksi ise, enflasyon gerçekte %40 ve işsiz sayısı 10 milyondan fazla ise…
Dikkatli olun, yoksa sonunuz ‘yalancı çobana’ döner.
Yazının Kaynağına Buradan Ulaşabilirsiniz
Para Tahlil
