Bütçe Ekim ayında 4.9 milyar TL açık verdi. Geçtiğimiz yılın birebir ayında açık 14.9 milyar TL seviyesindeydi. Faiz dışı istikrar ise geçtiğimiz yıl 8.1 milyar TL açık verirken bu yıl 6.9 milyar TL fazla verdi.
Ocak-Ekim periyodu itibariyle ise bütçe açığı 100.7 milyar TL’den 145.5 milyar TL’ye yükselirken, faiz dışı istikrar 12.4 milyar TL açıktan 25.9 milyar TL açığa genişledi.
12 aylık birikimli bütçe açığı bir evvelki aya nazaran gerileyerek Ekim’de 168.5 milyar TL olurken, bütçe açığının ulusal gelire oranı yüzde 3.8’e geriledi. Faiz dışı istikrar ise 37.2 milyar TL açığa daralırken açığın GSYH’ye oranı da yüzde 0.8’e indi.
Ekim ayında masraflar bir evvelki yıla nazaran yüzde 21.6 artarak 97.7 milyar TL, gelirler yüzde 41.9 artışla 92.8 milyar TL oldu. Ocak-Ekim devri itibariyle ise masraflar yüzde 18.0 artışla 967.7 milyar TL olurken, gelirler yüzde 14.3 artışla 822.2 milyar TL oldu.
Enflasyon tesiri dikkate alındığında gelirlerin kelam konusu devirde yüzde 2.2, masrafların ise yüzde 5.5 arttığını izlemekteyiz.
Bütçe Gelirleri
Vergi gelirleri Ekim’de bir evvelki yılın birebir ayına nazaran yüzde 40.4 artarken dahilde alınan KDV’nin yüzde 120.2, ÖTV’nin yüzde 69.4, memleketler arası ticaret ve muamelelerden alınan vergilerin yüzde 42.0 arttığını görmekteyiz. Motorlu taşıtlardan alınan ÖTV’deki artış yüzde 287.5, tütün mamullerinden alınan ÖTV’deki artış yüzde 64.1 oldu.
Gümrük vergileri geçtiğimiz yılın birebir ayına nazaran yüzde 53.9, ithalde alınan KDV ise yüzde 40.4 arttı. Kurumlar vergisi gelirleri ise geçtiğimiz yılın tıpkı ayına nazaran yüzde 51.7 azaldı.
Ocak-Ekim periyodu itibariyle vergi gelirleri yüzde 21.4 artarken, dahilde alınan KDV’nin yüzde 19.0, ÖTV’nin yüzde 38.0, milletlerarası ticaret ve muamelelerden alınan vergilerin yüzde 25.2 arttığını görmekteyiz. ÖTV gelirlerinin ayrıntılarında motorlu taşıtlar vergisinin yüzde 256.1, sağlam tüketim ve başka mallardan alınan vergilerin yüzde 119.8 artışı dikkat çekmekte.
Bütçe Sarfiyatları
Masraflara baktığımızda faiz hariç bütçe masrafları Ekim’de yüzde 16.9 artış kaydederken, ayrıntıda cari transferlerin yüzde 25.4, hazine yardımlarının yüzde 23.4, hanehalkına yapılan transferlerin yüzde 88.8, ziraî destekleme ve ödemelerinin yüzde 30.3 arttığını izlemekteyiz. Ekim’de faiz sarfiyatları geçtiğimiz yılın birebir ayına nazaran yüzde 72.3 artarken ayrıntıda iç borç faiz ödemeleri yüzde 93.5 arttı.
Ocak-Ekim devri itibariyle ise faiz hariç bütçe sarfiyatları yüzde 15.9 artarken, faiz masraflarındaki artış yüzde 35.4 oldu.
Toplumsal güvenlik açığının finansmanı için aktarılan meblağın ise yüzde 75.0 artarak 39.9 milyar TL’den 69.9 milyar TL’ye yükseldiğini görmekteyiz.
Yeni İktisat Programında 2020 yılı için bütçe açığı gerçekleşme varsayımı 239. 2 milyar TL ve açığın GSYH’ye oranı yüzde 4.9 olarak öngörülürken, faiz dışı istikrar açık iddiası 101.8 milyar TL ve açığın GSYH oranı ise yüzde – 2.1 olmuştu.
Ekim ayı gerçekleşmeleri bir evvelki aya nazaran iyileşmeye işaret etse de yılın kalan iki ayında toplamda 70 milyar TL seviyesinde bir açık verileceği görülüyor.
Dr Ali Orhan Yalçınkaya
FÖŞ: Türkiye’nin 3 Büyük Finansal Meselesini Çözmek Zorundayız
Elvan’dan yeni iktisat ve bütçe hedefleri…
İşdünyası Erdoğan’dan istek listesi hazırladı
Dr Gürbüz yazdı: Son datalar iktisat hakkında ne anlatıyor?
Para Tahlil
