Aşı sıcak yenmiyor
Aşının koruma edilebilmesi için -70 derecelik soğuk zincir gerekmesi aşının olumlu algısını kırmış durumda. Dün açıklanan sayılara nazaran İngiltere de son 6 ayın en yüksek olay sayısı yaşanırken Moskova’da tekrardan önlemler uygulanmaya başlandı. Türkiye’de 2575 yeni hasta ve 87 kişinin hayatının kaybettiği kaydedildi. Koca’nın yaptığı açıklamalardan durumun giderek kötüleştiği anlaşılıyor. İstanbul ve Ankara olmak üzere 65 yaş ve üzerine tekrardan sokağa çıkma kısıtlaması konuldu.
DSÖ aşı da her ne kadar ilerleme sağlanmış olsa da kullanılabilir bir aşının kış aylarına yetişmeyeceğini belirtti. Durumların giderek berbatlaşması üzerine pandeminin OHAL’in dışına çıktığına vurguladı. Biden ABD’de yeni bir corona gayret takımı kurdu ya da kuracak. ABD tekrardan virüsün merkezi haline gelmesi üzerine ABD karanlık ve soğuk bir kışa yüz yüze.
Olağana dönüş yok
Anlaşıldığı üzere aşı bulundu, her şey olağana dönüyor üzere bir niyet kimse de yok. Hadiseler ve vefatlar artarken şirketler ve hükümetler ayakta kalma savaşı vermeye devam ediyorlar. Duruma daha iyi reaksiyon veren yalnızca biziz. Bunun nedeni İkinci Dünya Savaşı’nda Almanların İngiltere’yi havadan bombaladığı vakitlere benzetebiliriz. Birinci bombalama vaktinde beşerler çok korkuyordu ve konutlarından ya da sığınaklardan dışarı çıkmak istemiyordu. Sağlarında yahut sollarında tanıdıkları insanların çığlıklarıyla geçirdikleri gecelerden sonra İngiliz halkı bombalamalara alışmıştı. Böylelikle saklanmak yerine güya rutin bir olaymış üzere hayatlarına devam etmeye başladılar. Bizde de birebir durumun hayatımıza işlediğini gözlemliyoruz.
Hükümet “güven” problemini çözecek mi?
Show ülkesi Türkiye’de, sakin geçen bir günde Naci Ağbal’dan sonra yeni Hazine ve Maliye Bakan’ı Lütfü Elvan’da piyasa dostu programa geri döneceklerini belirterek TL varlıklara inanç tazeledi. Açıklamadan da anlaşıldığı üzere hakikaten TL varlıklarının “güven” sıkıntısını fark etti mi? Yeni bir iktisat idaresini eskisine bakarak eleştirmemek gerekiyor.
Duyumlara nazaran idarenin 3 modüle bölüneceği ve yeni isimlerinde yer alacağı aslında olumlu bir gelişme. Ama, asıl imtihan Fitch’in dediği üzere 19 Kasım’da verilecek. Yapılan açıklamalar ya da atılan yahut atılacak olan adımlar İktisat idaresinin ne kadar “bağımsız” olduğunu gösterecektir. Bu da ya kaybolan “güveni” tazeleyip “kredibiliteyi” yükseltebilir. Durum eskisi üzere devam ederse, ki sistemin tıpkı biçimde sürece ihtimali yüksek, “güven” ve “kredibilite” olasılıkları es geçilebilir.
Türkiye iktisadının yanında Türkiye siyasetinde de “güven” sorunu var demek yanlış olmaz. Albayrak’ın istifasından 27 saat sonra istifanın kabul edildiğine dair açıklamanın gelmesi Uğur Gürses’in yazdığı üzere otoriter rejimlerde uzunluk gösteren “komuta ekonomisinin” varlığına işaret ediyor. Biden’ın ABD’nin başına gelmesiyle birlikte Dünya’da bir de “demokrasi salgını” başlama ihtimali yüksek görünüyor. Böylelikle, otoriter rejimler biraz gevşemeye giderek kavram, kurum ve kuralların çalıştığı demokratik sisteme geçiş yaşanabilir. Bu da demokrasi yolunda ekonomik büyümeyi destekleyebilir. Daron Acemoğlu’nun yaptığı “ülkeleri demokrasi büyütür mü” isimli çalışmasında demokrasinin uzun vade de ülke büyümesine %20 katkı sağladığı belirtiliyor.
Piyasalar’da neler olacak?
Yapılacak olan kabine değişikliği ve piyasalara verilen “olumlu” bildirilerin tesiriyle BIST 100 günü %0,93 primlenerek 1,243 TL’den kapattı. Bankacılık endeksi %3,67 yükselişle önder koltuğuna oturdu. Dolar/TL 8,06’lara çekildikten sonra 8.1446 düzeyine tekrardan genişledi. Dolar bazında endeks 152.62$’dan süreç gördü. Endeksin müspet fiyatlanmasına paralel olarak teknik indikatörler kısa vade için “aşırı alım” düzeylerini yaklaşmış durumdalar. 5 ve 20 günlük üstel hareketli ortalamaları her ne kadar yükseliş trendinin devam etme ihtimalinin olduğunu gösterse de indikatörlere nazaran yakın vakitte bir kar satışı yaşanabilir. 5 günlük datalarla yapılmış FIBO düzeylerine nazaran 1263.50 – 1289.57 direnç ve 1226.88 – 1214.22 dayanak sevileri olabilir.
Asya’da sabah saatlerinde yaşanan gelişmelere nazaran Yeni Zelanda Merkez Bankası beklentilere paralel olarak faizlerde değişikliğe gitmedi ve %0,25’te sabit bıraktı. Açıklamadan sonra Yeni Zelanda para ünitesi 19 ayın yükseğine tırmanırken MSCI Yeni Zelanda endeksi %1,84 geriled. ABD seansında ortalama %1,30 düşen iShares 50 Asya ve iShares Japonya dışında bütün Asya ETF’lerinden sonra Asya endekslerinde, Çin ve Hindistan dışında, müspet seyrin ağır bastığı görülüyor.
10 yıllık Japonya getirisi %0,033’ten süreç görüyorken USDJPY 105,28 düzeylerine tekrardan yükseldi. Biden’ın gelmesiyle samuray tahvillerinin ve Yen’in “güvenli liman” fonksiyonunu bırakmış olabilirler. Avrupa’da virüs tesiri devam ediyor. Vadeliler satış baskısı altında açılırken EURUSD paritesi 1.1822’ye kadar yükselmiş durumda. AMB’nin ortak bir paket daha açıklaması ve kapanan ekonomilere dayanak olması kaide olmuş durumda.
Trump mızıkçılık yapıyor
ABD’ye gelecek olursak Dünya’nın en ileri gelen ülkesinin üçüncü Dünya ülkesi üzere davrandığını belirtmek istiyorum. Trump’ın attığı adımlar ve yaptığı açıklamalar da bu durumu destekliyor. Gelişmelere nazaran Pompeo’ nun “Trump idaresinin ikinci dönemine” usulü açıklamaları, ABD Adalet Bakanı’nın “seçime yönelik tezlerin soruşturulmasına müsaade vermesi” ve Senatör Graham’ın “Trump savaşmayı bırakmamalı yoksa Cumhuriyetçilerin sonu olur” stili yaklaşımı bütün oyların tekrardan sayılma ihtimalini güçlendiriyor. Bu da Biden “seçilmiş Başkan” olana kadar Trump’ın yapabileceği bir sürü senaryo doğuruyor. Daha evvelce de belirttiğim üzere “henüz hiçbir şey bitmiş değil!”.
Bir yandan da ABD endeksleri, düzeltme yaşamadan, rekor üzerine rekor kırmaya devam ediyor. Bu sabah ABD gösterge endeksi S&P500 %0,24 primlenerek 3550$ düzeyini aştı. VIX’in hem spotu hem de vadelisi, bütün riskler bitmiş üzere, azalmaya devam ediyorlar. Durumu fark eden FED dün temerrüt ve varlık fiyatlarında düşüş riskinin arttığını açıkladı. Bu açıklama üzerine ABD endekslerinde yükseliş trendi sürat kesmişe benziyor.
Kıymetli metaller
İktisada takviye paketi belirsizliğinde ve aşıdan gelen müspet gelişmelerle güç kaybeden gümüş ve altın tekrardan toparlanıyor. Altın/Gümüş oranı gümüşün 24,34 ve altının 1881,62’ye yükselmesiyle tekrardan 77,30$ sonuna geriledi. Oranın birinci kırması gereken düzey 84$ olabilir. Bu da gümüşün aşağı üst sabit kalacağını düşünürsek altının tekrardan 2000$ – 2016$ bandına oturma ihtimalinin olduğunu gösteriyor.
—
Can Ilker, Ekonomist – Stratejist
#sabahbulteni
Fed liderleri yeni mali yardım paketi istiyor
Makro-gündem: Cari açık, üretim, tüketim, dış ticaret, TCMB beklenti anketi geliyor
QNB Finansbank: Türev piyasalar ne kadar faiz artırımı bekliyor?
SABAH Bülteni: Pazara dönen global piyasalar…
Para Tahlil
