İthalat Artışında İvme Kaybı
Ticaret Bakanlığı’nın yayımladığı süreksiz bilgilere nazaran Ekim ayında ihracat bir evvelki yılın birebir ayına nazaran yüzde 5.6 artarak 17.33 milyar dolar, ithalat yüzde 8.5 oranında artarak 19.73 milyar dolar oldu.
Böylelikle bir evvelki yılın tıpkı devrinde 1.77 milyar dolar olan dış ticaret açığı Ekim’de yüzde 35.7 artarak 2.40 milyar dolara yükselirken, ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 90.3’ten yüzde 87.9’a geriledi.
Ocak-Ekim periyodunda ihracat geçtiğimiz yılın birebir devrine nazaran yüzde 9.1 daralırken, ithalat yüzde 2.2 artış kaydetti. Dış ticaret açığı ise 22.86 milyar dolardan 40.26 milyar dolara yükseldi.
Son 12 aylık periyotta ise ihracat bir evvelki yıla nazaran yüzde 7.2 oranında azalarak 167.29 milyar dolara gerilerken, ithalat yüzde 4.4 oranında artarak 214.20 milyar dolara yükseldi. Dış ticaret açığı, geçen yılın birebir devrine nazaran 22.05 milyar dolar yükselerek 46.91 milyar dolar oldu.
Genel ve Özel Ticaret Sistemi bilgilerine nazaran Ekim ayı ihracatı, aylık bazda en yüksek ihracat kıymetine karşılık gelmektedir. Ekim’de altın ithalatının 2.13 milyar dolar, altın hariç ihracatın ithalatı karşılama oranının yüzde 95.3 olduğu dikkate alındığında dış ticaret açığının 0.83 milyar dolara gerilediğini hesaplamaktayız.
Geniş Ekonomik Kümelerin sınıflamasına nazaran Ekim’de yatırım malları ithalatı bir evvelki aya nazaran yüzde 19.7, tüketim malları ithalatı yüzde 9.0, artarken, orta malı ithalatı yüzde 12.0 daraldı.
Mevsimsel tesirlerden arındırdığımızda orta malı ve tüketim malı gurubu ithalatı yavaşlarken sermaye malı ithalatının hızlandığını görmekteyiz.
Fasıllara nazaran ithalat ayrıntılarına baktığımızda güç ithalatı geçtiğimiz yılın Ekim ayına nazaran yüzde 36.7 azalarak 2.11 milyar dolara geriledi.
Eylül ayında dış ticaret açığı ihracattaki rekor artışa karşın artışını sürdürdü. İthalattaki artışta altının tesiri sürerken, ihracattaki yükselişte Euro Bölgesi’ndeki toparlanmanın belirleyici olduğunu düşünüyoruz.
Gerçekten İstanbul Sanayi Odası PMI endeksleri ayrıntılarında, yeni ihracat siparişleri artış kaydederken, takip edilen on bölüm içerisinde yeni ihracat siparişleri artan kesim sayısının Eylül’de dört iken Ekim’de sekize yükseldiğini gördük. Öte yandan Covid-19 nedeniyle Avrupa ülkelerinde yine kısıtlamalara gidilmesinin yurt dışı kaynaklı talep üzerinde, yurt içindeki finansal sıkılaşmanın ise yurt içi talep üzerinde aşağı taraflı bir baskı oluşturabileceğini kıymetlendiriyoruz.
İmalat Bölümündeki Toparlanma Sürat Kazandı
Eylül’de 52.8 olarak ölçülen İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI), Ekim’de 53.9’a yükselerek üst üste beşinci ay büyüme bölgesinde yer aldı ve imalat bölümünün son çeyreğe güçlü bir başlangıç yaptığına işaret etti.
Müşteri talebinin iyileşmesiyle yeni siparişlerdeki artış trendi beşinci ayına taşınırken, yeni ihracat siparişleri artış kaydetti. Takip edilen on dal içerisinde yeni ihracat siparişleri artan bölüm sayısı Eylül’de dört iken Ekim’de sekize yükseldi.
Bu durum, Ekim ayında firmaların üretim hacimlerinin yükselmesine neden olurken, büyüme Eylül ayına nazaran hızlandı. 2020 yılının tamamında sanayi üretiminin yüzde 0.8 azalacağı öngörülüyor.
2020 dördüncü çeyreğinin başı itibariyle faaliyet şartları iyileşen kesim sayısı Eylül’de yedi iken, bu sayı Ekim’de sekize yükseldi. Besin eserleri ile giyim ve deri eserleri dalları, faaliyet şartları zayıflayan iki bölüm oldu.
İstihdam yaratma suratının Şubat 2018’den beri en yüksek seviyesine çıkmasıyla iyileşme trendi beşinci ayına ulaşarak, üretimdeki genişlemeyi de beraberinde getirdi. İstihdam yaklaşık üç yıldır birinci defa tüm bölümlerde artış gösterdi.
Türk lirasında yaşanan kıymet kaybı, girdi maliyetlerinde son iki yılın en besbelli artışına, sonuncu eser fiyatlarında ise son 25 ayın en güçlü artışına neden oldu ve enflasyonist baskıları daha da artırdı. Fiyatlardaki artış, firmalar açısından yeni sipariş bulmayı zorlaştırırken, enflasyonist baskıların toparlanmayı engellemeye başladığı görülüyor.
Eylül’de 52.8 olarak ölçülen İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI), Ekim’de 53.9’a yükselerek üst üste beşinci ay büyüme bölgesinde yer aldı ve imalat dalının son çeyreğe güçlü bir başlangıç yaptığına işaret etti.
İmalat Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI), imalat endüstrinin kaydettiği performansı sergilemek gayesiyle tasarlanmış tek rakamlı, bileşik performans göstergesidir. Manşet gösterge; yeni siparişler, fabrika çıkışları, istihdam, tedarikçilerin teslim müddeti ve satın alma stokları üzere göstergelerden elde edilmektedir. 50,0 bedelinin üzerinde ölçülen tüm sayılar dalda genel manada iyileşmeye işaret etmektedir.
Dr Ali Orhan Yalçınkaya
Türkiye İmalat PMI Ekim’de 53,9 oldu
Ham petrolde ayı pazarı başlıyor
İstanbul’da enflasyon fırtınası…
TİM: İhracat Ekim Ayında 17 Milyar 333 Milyon Dolarla Rekor Kırdı
Para Tahlil
