Küçük ve orta ölçekli şirketler sermaye piyasalarından finansman sağlama istekleri nedeniyle Borsa İstanbul önünde sıra oldu. Lakin halka açılan ve açılacak şirketlerin payları hem kurumsal şirketlere tahsis yapılması hem de rastgele bir tavan olmaması nedeniyle belli fonlar ve şahıslarda toplanıyor. Son olarak bugün süreç görmeye başlayacak olan Kontrolmatik Teknoloji halka arzı ağır şikayetlere neden oldu.
Halka arz edilecek Naturelgaz ve Kervan Gıda’nın izahnamesinde de üst sonun olmadığı görülüyor. Borsa İstanbul yatırımcıları küçük ölçekli halka arzlarda kurumsal yatırımcılara pay tahsisi yapılmaması gerektiğini ve kişisel yatırımcılara ise müracaat limiti uygulanması gerektiğini belirtiyor.
Borsa İstanbul’a küçük yatırımcı akını sonrası küçük ve orta uzunluk şirketlerinin akını da başladı. Bir çok şirket Borsa İstanbul önünde halka açılmak için kuyruk olmuş durumda. Bir yandan küçük yatırımcıların bu tip payları talep etmesi öteki yandan pandemi nedeniyle zorlanan şirketlerin sermaye piyasalarından finansman sağlama isteği nedeniyle şirketlerin halka arz süreçleri hızlandı. Hazırlanan torba yasa ile sermayesinin yüzde 20’sinden fazlasını halka arz eden şirketlere kurumlar vergisi indirimi planlandığını da hatırlatalım.
BİR KAÇ FON VE ŞAHSA YAPILIYOR
Şirketlerin halka açılmaları ve sermaye piyasalarının büyümesi gelişmiş tüm iktisatların sihirli formülü olduğu için bu gelişme Türkiye iktisadı için olumlu bir durumu işaret ediyor. Başka yandan sermaye piyasalarının gelişmesi şirketlerin halka açılması sermayenin tabana yayılması ve gelir dağılımının düzelmesi için de vazgeçilmez bir öge. Son günlerdeki halka arzlarda en çok eleştirilen nokta da işte halka arzların bu sermayenin tabana yayılması fonksiyonuna yönelik. Zira yatırımcılar halka arzların yüklü olarak bir kaç fon ve şahsa yapılmasından rahatsız. Bu rahatsızlık bugün borsada süreç görmeye başlayacak olan Kontrolmatik Teknoloji paylarının halka arzında kendisini gösterdi. Bu halka arzda 18.255 kişisel yatırımcıya 3 milyon 625 bin lot pay verilirken 5 fon ve gerçek kişi 2,1 milyon lot pay alabildi.
Kontrolmatik’te toplam 7 milyon 250 bin lot payın yüzde 10’u yurtdışı kurumsal yatırımcılara (ağırlıklı olarak fonlar) yüzde 40’ı yurtiçi kurumsal yatırımcılara ve yüzde 50’si yurtiçi kişisel yatırımcılara ayrıldı. Fakat talep ölçüsünde sınırlama yoktu. Yani bir kişi 7 milyon 25 bin lot talepte bulunabilme hakkına sahipti. İşte sorun da burada oluştu. Bir gerçek kişi, 1 şirket ve 3 fon 2 milyon 14 bin 887 lot pay aldı. 5 yatırımcının halka arzdan aldığı payın toplam içindeki hissesi yüzde 29.5 oldu.
MANİPÜLASYONA DAVETİYE ÇIKARIRYalnızca bu halka arzda değil halka açılmak isteyen şirketlerin izahnameleri incelendiğinde tıpkı sorunun önümüzdeki günlerde de yaşanabileceği görülüyor. Zira önümüzdeki günlerde halka arz edilecek Naturalgaz ve Kervan Gıda’nın izahnamesinde de pay satın alacaklar için üst sonun olmadığı görülüyor. İzahnamede “Yatırımcılar için rastgele bir lot sınırlaması yoktur. Yatırımcılar istedikleri takdirde talep formunda almak istedikleri ölçüye ait alt hudut belirleyebileceklerdir” deniliyor. Üst hududun olmaması ise talepten haberdar olanların fazla teklif vererek daha fazla hisse almasını sağlayabiliyor. Bu uygulamanın sermayenin tabana yayılmasını engellemesinin yanı sıra payların bir kaç elde toplanması nedeniyle manipülasyona davet çıkarıyor olması da farklı bir sorun olarak görülüyor. Zira bir yahut bir kaç elde toplanan paylar ile şirketin pay fiyatı çok kolay denetim edilebiliyor. Hele bu pay küçük şirkete aitse durum çok daha vahim olabiliyor. Borsa İstanbul yatırımcıları küçük ölçekli halka arzlarda kurumsal yatırımcılara pay tahsisi yapılmaması gerektiğini ve ferdî yatırımcılara ise müracaat limiti uygulanması gerektiğini belirtiyor.
Yazının Kaynağına Buradan Ulaşabilirsiniz
Para Tahlil
