Haftanın makro-ekonomi gündemi: Başrol Merkez Bankası’nın
19 Ekim 2020, Pazartesi
AĞUSTOS AYI NET MİLLETLERARASI YATIRIM KONUMU
Merkez Bankası tarafından açıklanan Memleketler arası Yatırım Konumu (UYP); Türkiye’deki yerleşik şahısların yurt dışındaki yerleşik şahıslar ile finansal alacakları, yükümlülükleri ve rezerv varlık olarak tuttukları altın biçimindeki finansal varlıklarının muhakkak bir tarihteki stok kıymetini göstermektedir. Varlıklarımız Temmuz ayında evvelki aya nazaran 4,8 milyar dolar (%2,1) artışla 232,1 milyar dolar düzeyine, yükümlülükler ise aylık %7,5’luk (42,4 milyar dolar) sert artışla 611,0 milyar dolar düzeyine yükselmişti. Varlıkların yükümlülüklerden farkını alarak hesaplanan Net Milletlerarası Yatırım Durumu (NUYP) Temmuz ayında evvelki aya %11’lik (37,6 milyar dolar) artışla 378,9 milyar dolar açık verdi. Bilginin yayınlandığı 2006 yılı başından bu yana NUYP, Ocak 2018’de 482,7 milyar dolar açık vererek en yüksek bedelini almış, en düşük bedel ise 161,7 milyar dolarlık açık ile Haziran 2006’da kaydedilmişti.
AĞUSTOS GÖRÜNÜMÜ… Geçen hafta özel bölümün Ağustos ayı uzun vadeli kredi borç stoku açıklandı; stok Temmuz ayına nazaran 0,3 milyar dolar azalışla 162,2 milyar dolar düzeyine geriledi. Türkiye genelinin ise kısa vadeli dış borç stoku Ağustos ayında evvelki aya nazaran 4,3 milyar dolar artışla 132,8 milyar dolar oldu. Ağustos ayı ile birlikte önümüzdeki 12 ayda vadesi dolacak dış borç meblağı ise Temmuz ayındaki 176,5 milyar dolardan 181,3 milyar dolar düzeyine yükseldi. Ayrıntılara baktığımızda Türk lirasındaki paha kaybı paralelinde artan risk primine bağlı olarak özel kesim bankalarının ve finans dışı özel dalın uzun vadeye kıyasla kısa vadeli borçlanmaya yük verdiğini anlıyoruz.
20 Ekim, 2020, Salı
EYLÜL AYI YURTDIŞI ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (YD-ÜFE)
TÜİK tarafından açıklanan Yurt Dışı Üretici Fiyat Endeksinde eserlerin ihracat fiyatları direkt sanayi kesimindeki üretici firmalardan alınıyor. Münasebetiyle yüklü olarak ithal girdi ile üretim yapan yurt dışı üreticilerin hem maliyetleri hem de eser satış fiyatları Türk lirasının pahasındaki değişimlerden direkt etkilenmektedir. Türk lirası Ağustos ayında evvelki aya nazaran %6,1, evvelki yılın birebir ayına nazaran %28,9 kıymet kaybetmiş, birebir ay YD-ÜFE aylık %7,46, yıllık %30,23 artış kaydetmişti.
EYLÜL GÖRÜNÜMÜ… Eylül ayında Türk lirasının evvelki aya nazaran %3,5, evvelki yılın birebir ayına nazaran %32,0 kıymet kaybetmesinin tesiriyle YD-ÜFE’deki artış devam edecek.
EYLÜL AYI MERKEZİ İDARE BORÇ STOKU
Ağustos ayında merkezi idarenin borç stoku 1,8 trilyon TL düzeyinde bulunuyor. Kelam konusu borcun 1,1 trilyon TL’si iç borcu, 0,7 trilyon TL’si ise dış borcu kapsıyor. Eylül ayında dış borçlanma gerçekleştirmeyen Hazine, Ekim ayında 2,5 milyar dolarlık tahvil yoluyla dış borçlanma gerçekleştirmesi borç stokunda Ekim ayında artış getirecek.
22 Ekim 2020, Perşembe
MERKEZ BANKASI (TCMB) PARA SİYASETİ KARARI
TCMB 24 Eylül 2020 tarihli olağan para siyaseti toplantısında 1-hafta vadeli borç verme faizi olan siyaset faizini %8,25’ten %10,25 düzeyine yükseltmişti. TCMB, bankalara gecelik (O/N) ve haftalık vadelerde borç vererek fon imkanı sağlıyor. TCMB, O/N olarak bankalara %11,75’ten, geç likidite penceresi kapsamında O/N olarak bankalara %13,25’ten, 1 haftalık vadede ise %10,25’ten borç veriyor. Kelam konusu fonlamaların günlük ortalamasını veren yüklü ortalama fonlama maliyeti 9 Ekim itibariyle %11,64 düzeyine yükseldi. Merkez Bankası siyaset faizini belirlerken fiyat gelişmelerine bakıyor. Türk lirasındaki kıymet kaybının enflasyona direkt yansıması hem üretici hem de tüketim mal fiyatlarını üste taşıyor. Geçen hafta açıklanan TCMB Ekim ayı Beklenti Anketi sonuçlarına nazaran yıl sonu Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) beklentisi %11,76 düzeyinde bulunuyor. Eylül ayında TÜFE yıllık %11,75 düzeyinde iken Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) yıllık %14,33 artış kaydetmişti. Münasebetiyle Türk lirasındaki paha kaybının sürdüğü Ekim ayında da enflasyonist baskının süreceği, hatta önümüzdeki aylarda jeopolitik risklerin korunması, Avrupa ile siyasi gelişmeler ve ABD seçimlerine yönelik belirsizlikler sebebiyle kurdaki artışın devam etme mümkünlüğü yüksek. Her ne kadar tahvil faizleri Cuma itibariyle %13,65 ile yatırımcılarına enflasyona muadil bir getiri sunuyor olsa da mevduat faiz oranları %10,84 ile yatırımcıyı çekebilecek bir avantaj ortaya koyamıyor. Enflasyona karşı yüksek getiri sunulması tasarruflarda da artış getirecektir. TCMB’nin 22 Ekim’de siyaset faizini %11,25-11,75 aralığına yükseltmesi hem tasarrufların artmasına katkı sağlamak hem de kurdaki tansiyonu azaltmak ismine değerli bir adım olacaktır.
EKİM AYI TÜİK TÜKETİCİ İNANÇ ENDEKSİ
TÜİK Tüketici İnanç Endeksi Eylül ayında evvelki aya nazaran hafif yükselişle 81,9 düzeyine yükselmişti. Endeksin 100’den büyük olması tüketici inancında iyimser durum, 100’den küçük olması tüketici inancında karamsar durum olduğunu gösteriyor. Endeks Temmuz 2004’ten bu yana 100 düzeyinin altında seyrediyor. Endeks Kasım 2008’de 73,9 ile en düşük pahasını almıştı.
EKİM GÖRÜNÜMÜ… Geçen hafta açıklanan Ekim ayı Bloomberg HT Tüketici İtimat Endeksi evvelki aya nazaran 5,67 puan düşüşle 65,6 düzeyine geriledi. Kelam konusu düşüşte Türk lirasının ABD dolarına karşı Eylül ayındaki ortalama 7,534 bedelinden Ekim ayında 7,900 düzeyinin üzerine çıkmasının tesiri var. TÜİK Tüketici İtimat Endeksi de Türk lirasındaki bedel kaybından olumsuz etkilenecektir.
TCMB VE BDDK, 16 EKİM 2020 TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA DATALARI
9 Ekim haftasında para ve banka datalarında evvelki haftaya nazaran kıymetli bir değişiklik olmadı.
9 Ekim 2020 tarihli para ve banka dataları aşağıdaki üzeredir:
23 Ekim 2020, Cuma
ABD, EURO BÖLGESİ, İNGİLTERE, JAPONYA EKİM AYI IHS MARKIT PMI (SATINALMA MÜDÜRLERİ ENDEKSİ) BİLGİLERİ AÇIKLANACAK
Türkiye’nin yüklü olarak ihracat ortakları olan Euro Bölgesi, İngiltere ve ABD imalat bölümlerinin Ekim ayındaki seyri Türkiye PMI verisi için de değerli ipuçları verecek. PMI bilgileri imalat ve hizmet bölümlerinde istihdam, satın alımlar, talep, ihracat, maliyetler, çıktı fiyatları ve tedarik müddetlerini kapsıyor. Eylül ayı dataları hem Türkiye hem de global olarak imalat kesiminde olumlu bir tablo ortaya koymuştu.
Dr. Fulya Gürbüz
Dr Gürbüz’ün sanal eğitim programı ve içeriği linktedir
TAHLİL: Eylül dataları kış ayları için ne bildiri veriyor?
Türkiye’de datalara neden güvenilmiyor? TÜİK eski Lideri yanıtlıyor
TAHLİL: Kredi patlamasına faiz deva olmadı, ek tedbir şart!
Para Tahlil
