Hazine ve Maliye Bakanlığı 2021 – 2023 periyoduna ilişkin yeni ekonomik programını açıklayacak. Elbette yapılan açıklama çerçevesinde yeni bir kıymetlendirme yapacağım. Lakin günün birinci saatlerinde ‘büyüme ve istihdam’ odaklı bir programdan bahsediyorsak, büyük sapmaların bekleneceğini şimdiden söyleyebilirim.
Pekala bunu niyet okuyarak mı yapıyorum? Hayır… Bugüne kadar Bakan Albayrak’ın açıklamalarından yola çıkarak fikrinin ne olduğunu bilerek ortaya koyuyorum. Şayet büyüme ve istihdamdan bahsediyorsak, öncelikle üreten bir iktisattan kelam etmeliyiz.
Bunun için de kronikleşmiş yapısal meselelerimizi çözerek işe başlamalıyız. Ancak tahsilat odaklı, sıkıştığında ithalata başvuran, desteklemeyi günübirlik siyasetlerle uygulayan, takviye diye, borcunu çevirmekte zorlanan bir gerçek dala borç vaat eden bir yapının gerçeklere gözünü kapattığı açık. Böylesi bir yaklaşımın da problemlere nasıl deva olacağını bilmek güç.
Hepsi bir yana yapılan programın, klasik hale gelen büyük sapmaları da beraberinde getireceğini bilmek için, müneccim olmaya gerek yok. Bir yol haritasının anahtarı, meselelerin kabulü ve bu yönelik siyasetler geliştirilmesi ile mümkündür.
Ama Bakan Albayrak’ın nezdinde iktisadın tarifi ‘her şey yolunda’ ibaresinden öteye gidemiyor. Pekala ‘her şey yolundaysa’ ortada yaşanan gelişmeleri nereye koyacağız? Bilgilerle oynayarak, sonra da istenen gerçekleşmeleri çıkartarak ve bunu bir övünç sıkıntısı yapıp, inandırıcılığı büsbütün yitirerek hangi gerçekle yüzleşeceğiz?
Dolar başta olmak üzere dövizin durumu ortada… Buna karşılık finans kısmının de, üreten bölümün de, kamunun da borç açmazına, finans bulamamak nedeniyle de, düşen gelirler sebebiyle de yalnızca biz değil, tüm dünya biliyor.
Altın ve dolara olan eğilimin, risk algısı içerisinde inançlı liman uygulaması olduğunu kabul etmeden, bunu salt lobilere, fırsatçılara, dış güçlere bağlamak aslında büyük bir sapmayı da beraberinde getiriyor.
Bunun sonucunda enflasyondan faize, girdi maliyetlerinden ötelenen ödemelere kadar hiçbir başlıkla baş edilemez bir noktada olduğumuzu göremeyecek kadar gerçeğe yabancılaşma içindeyiz.
Tüketimin borca batmış, geçinemeyen vatandaş ve tıkanmış dünya piyasaları içinde neredeyse olanaksız noktaya ulaştığı bir yerde, hala salmalardan ve dolaylı vergilerden umut besleyecek kadar sokakla ortadaki bağ kopmuş vaziyette.
Bir tarafta vergi ve primlere, ödenemediği için yapılandırma gündeme gelecek; öte tarafta turizmcisi, esnafı entübe tanımlamasıyla ortaya çıkacak; vatandaş alım gücünü kaybederken geçinemediğini kabul etmek bir yana istatistik oyunuyla tüketici itimadının yükseldiği oyununa kanacak, sonra da iktisat yöneteceksiniz o denli mi?
Jeopolitik risklerden işsizliğe kadar daha devamında bir dizi sorunu saymadım bile. Zira ne başlık atarsak atalım ortak özelliği iktisat idaresi nezdinde ‘yok hükmünde’ olmasıdır. Bu fotoğrafa bakınca da tek bir gerçek var: Hakikaten mahrum program çöptür.
@cetinunsalantv
Para Tahlil
