Gerçekleri göz gerisi edip, ekonomiyi salt psikoloji ve algı idaresiyle yönlendirmeye çalışanlar, bunun yetmeyeceğini anlamadığı üzere, psikolojideki inanç ögesini da yok sayıyorlar.
Kurumların açıklamalarından istatistiklere, Merkez Bankası’nın atılımlarından iktisada istikamet veren bakanların haline kadar bir birçoklarında sınıfta kalan bir fotoğraf içerisinde, TÜİK üzerinden de kalan itimadı zedelemekten imtina etmiyorlar.
Şöyle bir anlayış var: Biz sayıları açıklarız; herkes de buna inanır. Bu hal, dünyanın en acemice ve saf yaklaşımıdır. Çünkü sokakta ekonomiyi yaşayan insanların gerçekleriyle uzağa düştüğünüz her nokta, telaffuzların de, sayıların da manasını yitirdiği kademedir.
TÜİK enflasyonu yüksek açıklar; misyondan yetkili alınır. Merkez Bankası faizle ilgili bir siyaset uygular; Lideri vazifeden alınır. Bir aklıselim içlerinden gerçekleri lisana getirmeye kalkar; toplumsal medyadan siyasete kadar yeni tabirle linç yer.
Son atılım tüketici itimadıyla ilgili geldi. Elinizi vicdanınıza koyup karşılığını verin. Bir tüketicinin, harcama eğilimine girmesi ve bunu itimat olarak istatistiklere yansıtmasının gereği nedir?
Önümüzdeki periyotta istihdam piyasasında yer alması, gelirinin ve alım gücünün maliyetler karşısında ezilen bir manzara vermemesi. Problem bu kadar açık iken, tüketici inanç hesaplamalarının içinden, işsizlik öngörüsünü çıkarmak nasıl bir aklın yapıtıdır?
Hiç bana milletlerarası normlar gereği üzere, son derece tutarsız, uygulamaların normlardan uzak olduğu bilindiği halde, ‘standartlara uyuyoruz’ gibisinden bir savunma içerisine girmeyin. Zira normlara uyulmadığını içte ve dışta herkes biliyor.
Çok açık bir biçimde işsiz olmanın tarifini, iş müracaat zamanlamasını kısıtlayarak daraltan, buna karşın yükselen işsizliğin önüne sayı bazında bile geçemeyen bir idarenin, tüketici inancı üzerinde algı çalışması yapmak için, işsizliği devre dışı bırakmasından ibaret bir aksiyon içerisine giriliyor.
Yani enflasyonda besinin yükünü düşürerek, enflasyonu sahteleştirenlerin ve bu yapısıyla da inandırıcılığını büsbütün kaybeden bir yaklaşımın, artık benzeri bir uygulamasını işsizlik öngörüsünü yok sayarak tüketici itimadını arttırmayı hedeflemiş tiyatro oyununu izliyoruz.
Tıpkı devirde bu ülkenin ana haberlerinde yetenekli papağanların ya da damdan düşerken havuzu tutturamayanların görüntüleri izlettiriliyor. Iktisat kanallarında, Biden kazanırsa, ticaret savaşları biterse, para hacmi genişlerse, Türkiye’ye de gelirse üzerinden artık cılkı çıkmış iyimserlik senaryoları paylaşılıyor.
Halbuki sokağın iktisadı, sıkıntıları üreticisinden tüketicisine iliklerine kadar hissediyor ve yaşıyor. Bu gerçeklik varken, sayılarla oynasanız ne olur oynamasanız ne olur? Psikolojiyi bile yönetmede kasvet yaşayan bir yaklaşıma şahit oluyor. Halbuki gerçek çok net: Ekmeksiz itimat olmaz.
@cetinunsalantv
Para Tahlil
