Reuters’ın döviz stratejistleri ile yaptığı bir ankete nazaran, birçok büyük gelişmekte olan piyasa para ünitesi, Mart ayındaki koronavirüs kaynaklı düşüşten bu yana elde edttiği kazanımları koruyacak. (TL tabi bahis dışı). Bunun temel nedeni de dolar endeksi için beklentinin zayıf bir görünüm olması ve gelişmekte olan ülkelerin mahallî ekonomik iyileşme umutları.
Daha az gelişmiş ülkelerdeki döviz piyasaları, Fed’in büyümeyi desteklemek için faiz oranlarını uzun bir müddet düşük tutmaya istekli olduğunu açıklamasının akabinde doların düşüş trendinden yararlandı ve ABD varlıklarının getirilerini aşağı çekti.
Doların sert bir halde satılması, Mart ayının sonlarında üç yılın en düşük düzeyine ulaşmasından bu yana, yükselen piyasa para üniteleri endeksinin % 5’in üzerinde artış göstermesine yardımcı oldu.
28 Ağustos-3 Eylül ortasında 60’ın üzerinde FX stratejistinin katıldığı ankete nazaran, önümüzdeki on iki ay içinde Güney Afrika randı dolara karşı 16,50 olurken yaklaşık %2,0 kazanacak. Emsal biçimde Brezilya reali 4,95 ile dolara karşı %7,0 ve Rus rublesi 69,5 ile %8,0 güçlenecek.
Lakin Çin yuanı ve Hindistan rupisinin, Mart ayından bugüne kadarki en düşük düzeyden bu yana %5 güçlendikten sonra 12 aylık süreçte yaklaşık %1 daha düşük süreç görmesi bekleniyor.
Goldman Sachs’ın gelişmekte olan piyasalar ekonomisti Ian Tomb, “Riskten korunma özelliklerini bir kenara bırakırsak, uzun vadede gelişmekte olan piyasalarda yüksek getiri arayan yatırımcıların sonunda geniş bir dolar aşağı hareketine katılabileceklerini düşünüyoruz” dedi.
“Özellikle global büyüme ve risk hassaslığı iyileşmeye devam eder, global ticaret siyaseti (ve ABD-Çin ticaret gerilimleri) olağanlaşır ve pandemiden çok etkilenen fgelişmekte olan ülkelerde emniyetli koronavirüs idaresine dair daha fazla delil görürsek.”
Ankete katılan döviz stratejistlerinin yaklaşık %70’i, yurt içi ekonomik iyileşmelerin ve daha yüksek getiri arayışının yılın geri kalanında gelişmekte olan ülke para ünitelerinin temel itici gücü olacağını söyledi.
Kalan %30 stratejist, başarılı aşı denemelerini, ABD seçim sonuçlarını ve mahallî para siyasetini gösterdi.
Gelişmekte olan piyasa ekonomilerinin birçoklarının, koronavirüs kilitlenmelerindeki gevşeme nedeniyle ekonomik faaliyetin toparlanmasıyla birlikte güçlü bir ivmeyle bu çeyrekte büyümeye geri dönmesi bekleniyor.
Analistler, genileyen mali açıklara karşın önümüzdeki aylarda daha fazla sayıda iyimser data yayımlanmasının gelişmekte olan piyasalarda riskli varlıklar için hassaslığı ve ilgiyi artıracağını söylüyor.
Çin, ülkenin daha az koronavirüs hadisesi bildirmesinin akabinde kilitleme kısıtlamalarının hafifletilmesiyle yılın başında yaşanan derin düşüşün akabinde ikinci çeyrekte büyüme duyuru eden dünyadaki tek büyük iktisattı.
Merkez bankasının resmi orta nokta faiz oranını yükseltmesinin ardınından gelen sekizinci süreç gününde yuan, Perşembe günü dolar karşısında 16 ayın en yüksek düzeyinde seyretti. Çin para ünitesinin gücünü dizginlemek için şimdi güçlü bir sinyal göndermedi.
En etkin süreç gören gelişmekte olan piyasa para ünitesi olan lakin birebir vakitte sıkı bir halde yönetilen yuan’ın, 12 ay içinde dolar başına yaklaşık %0,5 düşerek 6,87’ye gerileyeceği kestirim edildi.
ANZ Asya araştırma lideri Khoon Goh, “CNY beklentimizi yükselttik, lakin ABD başkanlık seçimleri öncesinde Çin üzerindeki siyasi retorik ve baskı göz önüne alındığında, yakın vadede muhafazakar tarafta hala yanılgı yapıyoruz” dedi.
Hangi yükselen piyasa para ünitelerinin yılın geri kalanında daha iyi performans göstereceği sorulduğunda, 65 döviz stratejistinden 28’i emtia para ünitelerini, 26’sı yüksek getirili ve 11’i düşük getirili olanları söyledi.
John Higgins, “Gelişmekte olan ülke para ünitelerindeki toparlanmanın birden fazla artık geride kalıyor, fakat kimi gelişmekte olan emtia ihracatçılarının para ünitelerinin bu yıl ve sonrasında petrol ve öbür hammaddelerin fiyatları daha da iyileştikçe biraz daha pahalanacağını düşünüyoruz,” diyor Capital Economics şirketinde ekonomist John Higgins.
Türk lirasından ne beklenmeli o vakit?
TL için yorum yaparsak, gelişmekte olan ülke para ünitelerinin dolar endeksi kıymet kaybederken kıymet kazandığı devirde TL’nin dolara karşı yaklaşık %20 paha kaybetiğine şahit olduk. Yanlış yönetilen pra siyaseti ve çok büyüme uğraşı bunun temel nedeniydi. Önümüzdeki 12 aylık süreçte kendi sınıfının para üniteleri üzere TL’nin paha kazanma mümkünlüğü var mı diye düşününce, makul bir para siyasetine dönüşle mümkün hale gelebilir. Lakin, gerçek faizi artıya döndürecek halde mevcut siyaset fasizini %8,25’ten %16-17’ye çekilmesi TL üzerinde mükemmeller yaratabilir tam da dolar global ölçekte bedel kaybetmeye devam ederken. Tabi bunun yanına inandırıcı ve emniyetli, günlük tedbirlerle yatırımcıları dışlamayacak bir siyaset idaresi, hudut ötesi bağlantılarda düzelme, hukukun üstünlüğüne dönüş ve inandırıcı bir orta vadeli iktisat programı da eklenebilirse, Türkiye iktisadının dağılan iktisadı süratle toparlanma sürecine gelebilir. Husus zati mevcut iktisat ve Türkiye idaresinin son yıllarda izlediğimiz siyaset tercihleri göz önüne alındığında, akıl yoluna dönüşü tercih edip etmeyeceği. Etmediği ortamda faiz artışı yalnızca bir mühlet işi görecektir birebir Ağustos 2018 sonrası periyotta olduğu üzere. Bir başka seçenek de 2023 seçimleri ile birlikte idarenin ya da idare anlayışının değişmesi halinde önümüze çıkabilir.
Para Tahlil
