DEDAŞ’ın elektrik kesintileri ve yüksek faturaları karşısında ekin ekemez noktaya gelen Siverek çiftçilerinden Mehmet Ali Karageçili, “Devlet DEDAŞ’a yetki vermiş hem çiftçi hem de emekçiyi aç bırakacak” dedi.
Urfa, Diyarbakır, Batman, Mardin, Siirt ve Şırnak’ta elektrik dağıtımını sağlayan Dicle Elektrik ve Dağıtım Anonim Şirketi (DEDAŞ) tarafından kesilen faturalar, uzun müddetli elektrik kesintileri, altyapı sıkıntıları, bölgede çiftçiliği bitirme noktasına getirdi. Her gün artan yüksek girdilerle boğuşan çiftçiler, bölgenin tek güç sağlayıcısı olan DEDAŞ’ın “Elektrik borcu var” gerekçesiyle desteklemelerine el koyması nedeniyle içinde bulundukları güç durumdan çıkamıyor. Elektrik tahsilatı konusunda Bakanlar Kurulu’nun 6 Eylül 2018 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 30527 sayılı “Tarımsal sulamaya ait vadesi geldiği halde ödenmeyen işletme ve bakım fiyatı yahut su kullanımı hizmeti bedeli ile elektrik borcu bulunan çiftçilerin borçlarının ziraî destekleme ödemelerinden mahsuben alınmasına ilişkin” maddeyi münasebet gösteren DEDAŞ, üreticinin eserleri tarladayken elektriğini keserek ziyana sokuyor, bankaya yatırılan desteklemelerine el koyuyor.
Bu problemlere karşı çabucak her gün farklı vilayet ve ilçelerde DEDAŞ’a yönelik protestolar yaşanmasına karşın yaşanan sıkıntıların tahliline dair bir adım atılmıyor. Siverek ilçesine bağlı bin 117 nüfusa sahip Karakeçi (Mizar) Mahallesi’nde geçimlerini çiftçilik yaparak sağlayan yurttaşların ektikleri eserler de artan elektrik kesintileri nedeniyle tarlada çürüyor. Mahallede bulunan 115 hanenin tamamının DEDAŞ’a yüksek borçları var. DEDAŞ tarafından evvelki hafta telefonla aranan çiftçiler, 13 Ağustos’a kadar borçlarını ödemedikleri taktirde sulamada kullandıkları trafoların jandarma eşliğinde zorla söküleceği tehdidiyle karşı karşıya kaldı.
Tarlalarını satsalar dahi elektrik borcunu karşılamayacaklarını tabir eden çiftçiler, bölgede yaşanan DEDAŞ sorunu ve yaşadıklarını Mezopotamya Ajansı’na (MA) anlattı.
SULU TARIM PİŞMANILIĞI
Yaklaşık 30 yıldır çiftçilik yaparak geçimini sağlayan Mehmet Ali Karakeçili (52), 15 yıl evvel kuru tarımı terk ederek, sulu tarıma geçtiklerini belirtti. Sulu tarıma geçtikleri için pişman olduklarının lisana getiren Karakeçili, elektriğin 2013 yılında özelleştirilmesi sonrası problemlerle karşı karşıya kaldıklarını kelamlarına ekledi. Bu yıl 120 dönüm mısır ektiğini söz eden Karakeçili, “Kuru tarım olduğu vakit gelirimizin ne kadar olduğunu biliyorduk. Bir ay evvel mısır ektim. Tarlanın gübresi, ilacı, kaldırması, tırpanı yaklaşık 130 bin TL masrafım var. Benim bundan alacağım randıman, su, elektrik olursa 110 ton, paraya çevirdiğimde kestirimi 210 bin TL edecek. Ben 130 bin TL masraf yapmışım, bu tarlanın sulamada kullanılan elektrik bedeli yaklaşık 150 bin TL. DEDAŞ’ın bir dönemde uyguladığı fiyat bu. 6 ayda bir yeniliyor bu fiyatları. Bu fiyat çok yüksek, Harran’da barajdan trafo ile su alarak tarlasını sulayan çiftçi 16 bin TL veriyor. Biz ise 130-140 bin TL veriyoruz” halinde konuştu.
EKİNLER BÜYÜMEDİ
Bölgede yaşanan elektrik kesintileri nedeniyle bir ay evvel ektiği ekinlerinin büyümediğini söyleyen Karakeçili, “Mısırın şuan 40-50 santim olması gerekirken, DEDAŞ’ın tehditleri, arızaları, elektrik kesintileri nedeniyle mahsul büyümüyor, kimi yerlerde 10 santim bile değil. Bölgemizde elektrik veren elektrik direkleri 40 yıl öncesine ilişkin. Bu bölge bütün Türkiye’yi besliyor. Şuan Türkiye’nin pamuğunun yüzde 42’sini üreten bölge burası. Bir şirket var ve başında kukla bir müdür var. Müdürün binasının önünde valilikten fazla müdafaa var, içeri giremiyoruz. Tanıdığı olan müdüre rüşvet verip işini hallediyor. DEDAŞ sorunu kanser olmuş, çiftçileri yiyor” sözlerini kullandı.
BİNLERCE KİŞİ AÇ KALACAK
Bölgede yaşayanların tarım dışında geçimlerini sağlayacakları bir alternatiflerinin olmadığının altını çizen Karakeçili, “Şuan biz burada eser ekmesek aç kalacağız. Yalnızca biz tarla sahipleri değil, sulamacılar da aç kalacak. Bir tarlaya bakan bir sulamacı ailesiyle birlikte 10 kişi aç kalacak. Her konutta 10 boğaz ekmek bekliyor, bunu devlet vermiyor, çiftçi veriyor. Devlet DEDAŞ’a yetki vermiş hem çiftçi hem de emekçiyi aç bırakacak. Binlerce tarla var. Bu bir döngü ben ekmesem, binlerce kişi etkilenecek” diye konuştu.
‘CANIMIZLA KARŞI DURACAĞIZ’
Mahallede bulunan 115 hanenin tamamının borçlarının olduğunu, büyük çoğunluğunun ise icralık olduğunu belirten Karakeçili, “Sadece Siverek’te bir milyon 800 bin dönümden fazla sulu arazi var. Hiç biri devlet tarafından verilen desteklemeleri 5-6 yıldır alamıyor. Bu desteklemelere DEDAŞ borç mazeretiyle el koyuyor. Kanunen çiftçinin elektriği kesilemez, trafosu sökülemez. DEDAŞ 13 Ağustos’ta gelip trafoları sökeceğiz diye bizi telefonla aradı. Şayet gelirlerse, biz canımızla karşı duracağız” biçiminde konuştu.
SEÇİM PERİYODUNDA VERİLEN KELAMLAR
Yaşanan problemlere karşı Urfa milletvekillerini aracı olmaya çağıran Karakeçili, devamında şunları söyledi: “Biz devletten destekleme istemiyoruz, onu DEDAŞ’a hibe ediyoruz. Seçim devrinde gelip saç kavurma yiyen iktidar partisi milletvekillerine sesleniyorum; utanmazlar, yediğiniz saç kavurmalar boğazınızda kalsın. Seçim periyodunda bize geldiğinizde ‘sorunlarınızı çözeceğiz’ dediniz, hani neden çözmüyorsunuz? Bizim en büyük sıkıntımız DEDAŞ. Bu insanların çektiği sıkıntı ne vakte kadar sürecek?”
EKİNLER KURURSA…
Karakeçili’nin ektiği tarlada sulamacı olarak çalışan Hasan Kılıç (35) ise yaklaşık 15 yıldır sulamacı olarak tarlalarda çalıştığını söz etti. Tarlayı sulaması karşılığında elde edilen eserden yüzde 10 alarak 5 çocuğunun geçimini sağladığını Kılıç, ekinlerin kuruması durumunda aç kalacağını kaydetti. Sulama dışında bir meslek bilmediğini söyleyen Kılıç, “Bizim mesleğimiz bu fakat DEDAŞ çalışmamızı engelliyor. Biz kendi memleketimizde çalışmak istiyoruz, mevsimlik emekçi olarak kent şehir gezmek istemiyoruz. Dışarıya giden binlerce kişi yollarda rezil oluyor, ağır kaidelerde çalışmak zorunda kalıyor” diye konuştu.
ESERLER KURUDU
Urfa’da hava sıcaklığının 45 dereceyi bulduğu günlerde vakit zaman 8 saat elektrik kesintisinin yaşandığını söyleyen Kılıç, “Ürünler neredeyse kurudu. Tarlayı sulamaya başladığımız vakit su tarlanın ortasına yetişmeden elektrikler kesiliyor ve saatlerce gelmiyor. Su musluklarının olduğu tarafta sulanan ekinlerin uzunluğu 35 santimi bulurken, su yetişmeyen tarlanın sonundaki ekinler kimi yerlerde 10 santim, birtakım yerlerde ise kurudu” tabirlerini kullandı.
12 SAAT’TE 4 BİN LİRA FATURA
DEDAŞ meselesine karşı kalıcı bir tahlil bulunması davetinde bulunan Kılıç, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Burada bir kuyu 12 saat çalıştı mı, günde 3-4 bin TL elektrik faturası kesilirken, Harran’da yüz dönüm tarla sulama karşılığında dönemlik 16 bin TL veriyorlar. Benim üzere bu işi yapan binlerce kişi var ve hepsi işsiz kalacak. İşsiz kalmaları, aile fertleri ile birlikte binlerce kişinin aç kalması demek.”
KAYNAK: MEZOPOTAMYA AJANSI – EMRULLAH ACAR
Para Tahlil
