Ekonomistlere nazaran Türkiye’nin swap muahedeleriyle Merkez Bankası’nın (MB) brüt rezervlerinde sağladığı artış tahlil değil. Gerçekte gereksinim duyulan tahlil ‘döviz alım ihaleleri.’ Lakin dolar/TL’nin tarihi rekor düzeylerinde seyretmesi ve yabancı girişinin azlığı nedeniyle bu da güç.
Swap muahedesinde, iki taraf ortasında, belirlenen fiyatta bir para öbür bir parayla değiştiriliyor. Değiştirilen ana paralar belli bir müddet sonunda geri veriliyor. Bu durumda MB’nin döviz rezervi kağıt üstünde artmış olsa da bu net rezerve yansımıyor.
Türkiye son olarak Çin ile mevcut swap muahedesini artırarak 15 Haziran’da hesaplara girecek formda 2,4 milyar dolardan 6 milyar dolara çıkarmıştı. Reuters’ın haberine göre Azerbaycan, Malezya, Güney Kore, Rusya, Britanya, Katar ve kimi Asya ülkeleriye de swap görüşmeleri devam ediyor.
MB’nin Çin ile 6, Katar ile de 15 milyar dolar meblağında swap mutabakatı bulunuyor. Bankanın bilinen bir öbür swap muahedesi yok.
Selva Demiralp: Hatayı yanlışla telafi
Reuters’e konuşan Koç Üniversitesi’nden Prof. Dr. Selva Demiralp’a nazaran Türkiye’nin bu teşebbüsleri ‘hatayı yanlışla telafi etmeye çalışmak.’
Demiralp durumu şöyle açıklıyor: “Uzun soluklu sorunların kurda yarattığı baskıları rezerv satarak gidermeye çalışmak baştan en büyük kusur. Bu kusurun sonucunda eriyen rezervleri süreksiz olarak yerine koyma haberi ise geçmişten ders alınmadığı kaygısını tetiklediği için istek edilen prestiji kazandırmıyor.“
Türkiye TL’yi desteklemek ismine 2019 birinci çeyrek sonundan 2020’nin kasım ayında iktisat idaredeki değişime kadar büyük kısmı TCMB rezervlerinden milyarlarca dolar sattı. Bu arzı bankacılar 130 milyar dolar olarak hesaplıyor. Muhalefet partileri ise bu dolar arzını ‘128 milyar dolar nerede?’ sloganıyla gündemde tutmaya devam ediyor.
IMF bu ayki Türkiye raporunda toplam rezervlerin olması gerekenin ‘epey altında’ kaldığına dikkat çekiyor. Istanbul Anayltics’ten Güldem Atabay bu veriyi şöyle yorumluyor: “Net Milletlerarası Yatırım Durumu datalarının yayınlanmasıyla birlikte IMF prosedürüne dayalı rezerv yeterlilik oranı mart ayındaki yüzde 73,1 düzeyinden nisanda da gerileyerek yüzde 69,7’ye düştü. IMF’ye nazaran bu hesaplama sonucu şayet sonuç yüzde 100 ile yüzde 150 ortası ise ülke rezervlerini kâfi rezerv düzeyi olarak tanımlanabiliyor. Bu aralığın altı yetersiz rezerv seviyesi kabul ediliyor.”
MB memleketler arası swap mutabakatları yoluyla rezerv kazanma stratejisini eski lider Naci Ağbal periyodunda uygulamaktan vazgeçmişti. Ağbal şubat ayındaki söyleşisinde rezervleri swap mutabakatları yolu değil döviz alım ihaleleriyle artırmayı planladıklarını söylemişti. Lakin Ağbal Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan tarafından mart ayında bir gece yarısı kararnamesiyle görevinden alındı. Ağbal’ın vazifeden alınması sonrası giderek daha da artan güvensizlik ortamı nedeniyle ise dolar kuru tarihin en yüksek düzeylerine kadar ulaşmış durumda.
diken.com
Para Tahlil
