Geride bıraktığımız hafta Çarşamba günü sonuçlanan olağan FED FOMC toplantısında 2023 yılı faiz projeksiyonlarında yapılan üst istikametli revizyon ve devamında Cuma günü St. Louis Lideri Bullard’ın tahvil alım programında azaltıma gidilmesinin tartışılmaya başlandığı istikametinde açıklaması, global finansal piyasalarda parti havasını bozmuş, yakıtı adeta kulaklardan fışkıran bol para ve yok denecek kadar düşük faiz oranlarından alan piyasalar, beklenen lakin vakti biraz erken olan bu telaffuz değişikliği ile karamsar bir moda bürünmüştü.
Ardından olanları zati bültenimizde günlerdir işliyoruz. Gümüş ve altın üzere bu sene pek de beklenilen performansı sergileyemeyen değerli madenler, çok sert bir satış baskısına maruz kalırken, risk iştahının göstergesi pozisyonunda olan pay senetleri satışlara sahne oldu. Beraberinde ise, bu konumları almak için satılan doların geri alınması ile, DXY (doların piyasa sepet kuru) son 2 ayın doruğuna yükselmişti.
Hava elbette sert bir biçimde bozarken, FED yetkilileri de bunu görmezden gelemedi. Bir sefer peşinen söylemeliyim mi, FED’in siyaset duruşunu sıkılaştırma sinyaline karşın bunu ne vakit yapacağı yahut sürecin nasıl bir biçim alacağı şimdi net değil; ayrıyeten da yarının konusu hiç değil!
FED, geçen hafta tabir caizse piyasaların havasını yoklamak isterken, bunu da, uzun vadeli faizleri çok da yükseltmeden mevcutta uyguladığı ultra-gevşek para siyasetinden çıkarak yapmak istiyor. Takdir edersiniz ki, piyasa tepkisi da çok sert olunca, süreci yöentmek de pek kolay olmuyor.
Bu bağlamda, Cuma günü Bullard’ın yapmış olduğu açıklamanın yarattığı olumsuz piyasa tepkisi sonrasında, haftanın birinci iş günü yeniden konuşan Bullard, tahvil alım programını azaltmak için görüşmeler yeni başlıyor ve “bunu uygulamaya koymak biraz vakit alacak” dedi. Her ne kadar yeni bir şey söylemese de, tonun biraz yumuşatılmak istenmesini, piyasa tepkisine bağlıyoruz.
Anlaşılacağı üzere, FED, elinden geldiği kadar, piyasaları bozmadan, yavaş yavaş siyaset duruşunu sıkılaştırmaya çalışacaktır. Bu sürecin de en hafif bir formda yapılacağı beklentisi, global mali piyasalarda var olan karamsar havayı törpüleyebilir.
Bullard akabinde dün global mali piyasalarda sert esen rüzgarların biraz da olsun hafiflediğini görüyoruz. ABD Doları (DXY) elde ettiği kazanımları bir ölçü da olsun törpülerken, EURUSD paritesi tekrar 1,19 , GBPUSD ise 1,39 düzeyinin üzerine yükseldi. Değerli madenler cephesinde de durum pek farklı değildi. Gümüşün ons fiyatı 26 dolar, altının ise 1,790 düzeyine toparladı. Teknik manada, her ikisinde de, aşağıda 25,10 ve 1,730 düzeyleri, olumsuz havada çekim gücü tesiri yaratacaktır.
ABD dolarında yaşanan hafif de olsa geri çekilmeye karşın, kripto para piyasasından temel ve teknik nedenlerden dolayı, satıcılı hava ağır basıyor. Çin, en büyük bankalarını ve ödeme şirketlerini kripto para ticaretini daha sıkı sıkıya kapatmaya çağırdığını söyleyen bir duyuru yayımlaması ile dün satışlar biraz daha besbelli bir hal aldı.
Amiral gemi Bitcoin 31bin dolar düzeyine kadar gerilerken, kripto para piyasasının genelinde düşüş eğilimli bir seyir yaşanıyor. Geçen haftalarda Bitcoin ile ilgili öne çıkardığımız sert düşüş ihtimali, El Salvador haberleri ile sekteye uğramıştı. Lakin, teknik anaizde sıklıkla karşılaştığımız “death cross – mevt kesişmesi” nedeniyle, reaksiyon yükselişleri akabinde (belki de bir kere daha 40bin düzeyi denenecek) tarafın aşağıya devam etmesini ve 21bin dolar düzeyine varan bir düşüşün kartlar ortasında olduğunu göz arkası etmiyoruz. 30bin düzeyinin altında düşüş ivmesi sürat kazanacaktır (bakınız grafik).
Türk mali piyasaları, yurtdışı hava bozarken, içsel faktörlerin de yardımı ile, tüm vakitlerin en yüksek düzeyinin kıyısında süreç görmeye devam ediyor. USDTRY kurunda riskleri üst taraflı olarak görmeye devam ediyoruz .
Bu ortada Türkiye’de dün açıklanan merkezi idare borç stoğunun Mayıs sonu itibariyle 2 trilyon TL’yi aştığını not edelim. Bu sayı, GSYH’nin yaklaşık %37’sine denk geliyor. TÜİK 2020 yılı süreksiz satın alma paritesini açıkladı. Bu bağlamda Türkiye’de kişi başı GSYH Avrupa ortalamasının %36 altında kaldı. Türkiye bu sonuçla 37 ülke ortasında 31inci oldu (bakınız grafik).
Dünyadan haberlere baktığımızda, Çin’in müdahalesi iie bakır fiyatları sert gerilerken, İran’ın seçilen yeni Cumhurbaşkanı Raisi, Pazartesi günü İran ile altı dünya gücü ortasında 2015 nükleer muahedesini canlandırmak için yapılan görüşmeleri dayanak beyanında bulundu. Sıkı bir Batu zıddı olan Raisi, Washington’un tüm yaptırımları kaldırsa bile ABD Lideri Biden ile görüşmeyi reddetti.
Hazır İran’dan kelam etmişken, Brent petrolün de varil fiyatının bu sabah 75dolar düzeyini aştığını not edelim. Gümüş durumlarımızdan 28dolar düzeylerinden çıkmamız akabinde Nasdaq borsasında süreç gören XLE (enerji dalı ETF’i satın aldık). Petrol cephesinde, dünyada devam eden toparlanmaya ve canlanan ekonomik aktivitye paralel riskleri üst istikametli görüyoruz (pozisyonlanmamız da açıkca görüşümüzü destekliyor).
Yeni gün başlangıcında, Asya piyasaları, dünkü yaşanan sert satışlar akabinde yara sarmaya çalışıyor. Dün %4 gerileyen Tokyo borsası Nikkei, bu sabah %3 yükseldi. Asya genelinde ve ABD borsalarının vadeli süreçlerinde hakim renk yeşil.
Bugün FED Lideri Powell TSİ21.00’de Senato’da konuşacak. İçerde tüketici itimat endeksi ve Hazine’nin iki başka tahvil ihracı takip edilecek. Dışarıda ise ABD ikinci el konut satışları kıymet arz edebilir.
Kaynak: iktisatbank.com
Para Tahlil
