31 Mayıs – 4 Haziran haftasına Türkiye’nin 2021 yılı birinci çeyrek büyüme sayıları ile başlayacağız. Sanayi dalının takviyesiyle birinci çeyrekte hem çeyreksel hem de yıllık bazda büyüme göreceğiz. Mayıs ayı imalat kesimi PMI ve TEPAV perakende inanç endeksleri üretim ve talep tarafındaki gelişmeleri ortaya koyacak. Öte yandan Mayıs ayında Türk lirasındaki paha kaybının hem üretici hem de tüketici fiyat enflasyonuna yansıdığını, bununla birlikte gerçek efektif döviz kurunda da gerilemeye sebep olacağını göreceğiz. Son olarak ABD’de yayınlanacak Bej Kitap ayrıntıları ABD iktisadına yönelik görünümü, işgücü dataları ise işgücü piyasasının Fed’in para siyasetinden ne derece etkilendiğini ortaya koyacak.
31 MAYIS 2021, PAZARTESİ
2021 yılı birinci çeyrek GSYH büyüme dataları – TÜİK
2020 yılında GSYH bir evvelki yıla nazaran ortalama %1,8 artış kaydetmiş, kişi başına GSYH 8.599 dolar olmuştu. Hizmetler bölümü üretimi GSYH’nin %54,6’sını, sanayi kesimi %22,4’ünü, tarım ve balıkçılık dalı %6,6’sını, inşaat bölümü ise %5,6’sını oluşturmuştu. Sanayi bölümü yıllık %2 büyüme kaydederken, hizmet bölümü %4,3 daralma kaydetmiş, en yüksek katma bedeli yıllık %21,4 büyüme ile finans ve sigorta faaliyetleri dalı elde etmişti. GSYH, 2020 yılı dördüncü çeyreğinde bir evvelki çeyreğe nazaran %1,7 büyüme kaydetmişti. Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM), 2021 yılı birinci çeyreğinde GSYH’de çeyrekten çeyreğe %1,4, bir evvelki yılın tıpkı çeyreğine nazaran %6,9 büyüme bekliyor.
Bilgi Üniversitesi Finansal Uygulama ve Araştırma Merkezi (simditahmin.com) ise çeyrek bazda %2,4, yıllık bazda %7,5 artış öngörüyor. Bloomberg HT anketine nazaran piyasanın GSYH büyüme beklentisi birinci çeyrek için yıllık %6,7 iken 2021 yılı geneli için %5,5’tir.
Kaynak: TÜİK
Kaynak: TÜİK
MAYIS AYI SANAYİ DALI VE HİZMET DALI SAMEKS ENDEKSLERİ – MÜSİAD
Nisan ayında sanayi ve hizmet bölümlerinde SAMEKS endeksleri aylık olarak sırasıyla 1,7 puan ve 2,4 puan artışlarla 52,5 ve 53,0 düzeylerine yükselmişti. Endeksin 50 üzerindeki bedeller bölümün evvelki aya nazaran büyüdüğünü, altındaki kıymetler ise küçüldüğünü gösteriyor. İmalat kesiminde eğilimi ortaya koyacak alan RKGE bilgilerinin 25 Mayıs’ta açıklanmasının akabinde; SAMEKS endekslerinde hem hizmet hem de sanayi kesimlerinde üretim, istihdam, yeni siparişler, satın alımlar, stoklar, tedarik sürelerindeki eğilimler hakkında bilgi edineceğiz. Covid-19 kaynaklı olarak Mayıs ayındaki 18 günlük uzun periyodik kapanmanın tesiriyle Mayıs ayında hizmet bölümü bilgilerinde düşüş görülmesi ihtimali yüksek. Sanayi kesiminde ise bilhassa Almanya’dan gelen Mayıs ayı imalat bölümü birinci varsayımlarında üretim ve ihracat siparişlerindeki hafif yavaşlamanın SAMEKS sanayi endeksi datalarına yansıyıp yansımadığını göreceğiz.
Kaynak: MÜSİAD
1 HAZİRAN 2021, SALI
İSO İMALAT DALI PMI ENDEKSİ – İSO, IHS MARKIT
İSO ve IHS Markit işbirliğiyle hazırlanan imalat kesimi PMI endeksi Nisan ayında bir evvelki aya nazaran 2,2 puan düşüşle 50,2 düzeyine gerilemişti. Endeksin 50 üzerindeki pahalar kesimin evvelki aya nazaran büyüme kaydettiğini gösteriyor, altındaki pahalar ise küçülme kaydettiğini. Üretim ve yeni siparişlerdeki büyüme Nisan ayında yavaşlama kaydetmiş, istihdam artmış, yeni ihracat siparişleri üst üste dördüncü ay yükseliş kaydetmişti. Üreticilerin girdi maliyetleri ve satış fiyatlarındaki artış Nisan ayında hızlanmıştı. IHS MARKIT her ayın üçüncü haftasında Avustralya, Japonya, Fransa, Almanya, Euro Bölgesi, İngiltere ve ABD’nin imalat dalı PMI birinci kestirimlerini yayınlıyor. 21 Mayıs’ta yayınlanan ülke raporlarına nazaran ülke olarak en büyük ticaret ortağımız olan Almanya’nın imalat bölümü üretimi Mayıs ayında büyümeye devam etti fakat yeni ihracat siparişleri son üç aydır güçlü seyrini korusa da Mayıs ayındaki büyüme oranı başkalarına nazaran daha yavaş kaldı.
Bunun yanında tedarik zincirindeki problemlerden ötürü üretimde zayıflama yaşayan firma sayısında da artış kaydedildi. Öte yandan bölge olarak en büyük ticaret ortağımız olan Euro Bölgesi genelinde de Covid-19 aşılamalarındaki olumlu seyir ve düşen hadise sayılarına istinaden gevşetilen kısıtlamaların tesiriyle imalat kesimi üretiminde ve siparişlerdeki büyüme Mayıs ayında devam etse de ki büyüme suratında hafif gerileme kaydedildi. Bölge genelinde girdi maliyetleri ve çıktı fiyatlarındaki artış hızlandı. Yeniden ticaret ortaklarımızdan İngiltere ve ABD imalat dalları de Mayıs ayında bilhassa ihracat siparişlerindeki artışın da tesiriyle yüksek büyüme ivmesi ortaya koydular. Münasebetiyle kelam konusu olumlu gelişmeler Türkiye imalat dalını de Mayıs ayında desteklemeye devam edecektir.
2 HAZİRAN 2021, ÇARŞAMBA
MAYIS AYI PERAKENDE İNANÇ ENDEKSİ – TEPAV
Nisan ayında TEPAV perakende itimat endeksi eksi 15,1 puan ile bir evvelki aya nazaran 4 puanlık iyileşme kaydetmişti. Endeks ayrıntılarına nazaran geçen 3 ayda işlerin gelişiminde, mevcut stok seviyelerinde; önümüzdeki devirde tedarikçilerden siparişlerde, satışlarda, istihdamda, satış fiyatlarında; geçen yıla nazaran iş hacminde, gelecek 12 ayda mağaza sayılarında iyileşme beklentilerinin arttığı gözlemlenmişti.
Kaynak: Turkey Veri Monitor
MART AYI FİNANSAL KESİM DIŞINDAKİ FİRMALARIN DÖVİZ KONUMU – TCMB
Şubat ayında finansal kesim dışındaki firmaların net döviz konum açığı 155,3 milyar dolar ile evvelki aya nazaran 0,3 milyar dolarlık artış kaydetmişti. Bölümün döviz varlıkları evvelki aya nazaran 1,2 milyar dolar artarken, döviz yükümlülükleri aylık 1,5 milyar dolarlık artış kaydetmişti.
Kaynak: Turkey Veri Monitor
BEJ KİTAP (BEIGE BOOK) – FED
ABD merkez bankası Fed’in yılda 8 defa yayınladığı Bej Kitap Nisan ayı raporunda, ABD’de ekonomik aktivite yılın birinci iki ayında evvelki rapor devrine nazaran ölçülü büyüme kaydettiğine, istihdamın da yavaş bir süratle arttığına işaret etmişti. Mart-Nisan devrinde ABD’de yıllık enflasyon artarak yıllık %4,2 düzeyine yükselirken, imalat kesimi ve sanayi üretimi aylık bazda artış kaydetti, süratli Covid-19 aşılamalarının tesiriyle hizmetler dalında aylık ve yıllık bazda büyüme kaydedildi, istihdam artarken işsizlik oranı %6,1 düzeylerine geriledi. Hasebiyle yeni Bej Kitap raporunda evvelki rapora nazaran daha olumlu bir görünüm ortaya konacağını varsayım ediyorum.
3 HAZİRAN 2021, PERŞEMBE
MAYIS AYI ENFLASYON BİLGİLERİ – TÜİK
Nisan ayında tüketici fiyat endeksi (TÜFE) yıllık %17,14, aylık %1,68 artış kaydetmişti. Yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) ise yıllık %35,17, aylık %4,34 artış göstermişti. Mayıs ayında Türk lirasında yaşanan bedel kayıpları, yüksek petrol fiyatları, akaryakıt fiyatlarına yapılan ÖTV artırımı, hammadde fiyatlarındaki yükselişler Mayıs ayı Gerçek Kesim İnanç Endeksi bilgilerine de yansıyarak imalat dalı üreticileri, üretim maliyetleri ve satış fiyatlarında artışa dikkat çekmişlerdi. Kelam konusu gelişmeler üretici maliyetlerinde aylık %2-3 aralığında bir artış görme ihtimalini ortaya koyuyor ki bu aralık Yİ-ÜFE’nin yıllık %35-38 aralığında yıllık artışa işaret ediyor. AA Finans’ın yaptığı Enflasyon Beklenti Anketi’ne nazaran ise ekonomistler Mayıs ayında TÜFE’de aylık %1,39, yıllık %17,17 artış bekliyor.
Kaynak: Turkey Veri Monitor
TCMB VE BDDK, 28 MAYIS 2021 TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA DATALARI – BDDK, TCMB
21 Mayıs ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren nakdî göstergeler (M1, M2, M3) evvelki haftaya nazaran artışlarını sürdürdü. Sirkülasyona çıkan banknot ve madeni para büyüklüğü 19 Mart-21 Mayıs ortasında %17 artış kaydetti. Mart sonunda hızlanmaya başlayan banknot basımı enflasyonu artırıcı bir faktördür. Birebir periyotta TL cinsi mevduatlar evvelki haftaya nazaran hafif artarken TL cinsi kredi büyüklüğü evvelki haftaya nazaran değişmedi. Mevduat faiz oranı %18,8 düzeyini korurken; gereksinim kredi faiz oranı %24, ticari kredi faiz oranları ise %21 düzeylerini korudu. Döviz mevduatları haftalık 0,3 milyar dolar artışla 218,7 milyar dolar düzeyine yükseldi; hukukî bireyler döviz mevduatlarını 0,2 milyar dolar azalttı, kişiseller 0,1 milyar dolar artırdı, yurtdışı döviz mevduatları 0,3 milyar dolar arttı. Bankacılık sistemi yabancı para net genel konumu 6,4 milyar dolar ile evvelki haftaya nazaran değişiklik göstermedi. Merkez Bankasında tutulan memleketler arası rezervler 92,5 milyar dolar ile evvelki haftaya 0,5 milyar dolar artış kaydetti; altın rezervleri 0,9 milyar dolar arttı, brüt döviz rezervleri 0,4 milyar dolar azaldı. Birebir paralelde Merkez Bankası döviz likiditesi açığı 21 Mayıs ile biten haftada evvelki haftaya nazaran 0,3 milyar dolar azalarak 40,7 milyar dolar düzeyine geriledi. Yurtdışında yerleşik şahısların mülkiyetindeki pay senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stoku toplamı evvelki haftaya nazaran değişmeyerek 30,0 milyar dolar düzeyinde kaldı. Yurt dışı yerleşikler 21 Mayıs haftasında 226 milyon dolarlık net alış yaparken; pay senetlerinde net 51 milyon dolarlık alış, DİBS’te net 175 milyon dolarlık alış yapıldı. Yabancı yatırımcılar 22 Nisan-21 Mayıs devrinde net alış yaparken toplam net alış fiyatı 572 milyon dolar oldu. Yabancıların BIST pay senedi pazarındaki hissesi Nisan sonu itibariyle %26 düzeyinde bulunurken 2007 yılında %59 düzeylerine kadar yükselmişti.
Kaynak: Turkey Veri Monitor
4 HAZİRAN 2021, CUMA
MAYIS AYI ABD İŞGÜCÜ DATALARI
Fed’in para siyasetinde dikkate aldığı işgücü dataları Nisan ayında %6,1 düzeyinde işsizlik oranına, ortalama saatlik yararlarda ise yıllık %0,33 oranında artışa işaret etmişti.
MAYIS AYI GERÇEK EFEKTİF DÖVİZ KURU – TCMB
TÜFE bazlı gerçek efektif döviz kuru (REDK) Nisan ayında aylık %4,6 düşüşle 62,29 düzeyine gerileyerek kıymet kaybetmişti. TÜFE bazlı REDK Nisan ayında gelişmekte olan ülkelere nazaran 52,12, gelişmiş ülkelere nazaran ise 69,32 düzeyine gerilemişti. İtimat algısındaki iyileşme REDK’da Aralık 2020-Şubat 2021 periyodunda iyileşme getirmiş, akabinde Mart ayında Merkez Bankası idaresindeki değişiklikle birlikte itimat algısında bozulma REDK’nın gerilemesine sebep olmuştur.
Kaynak: Turkey Veri Monitor
Dr. Fulya Gürbüz
Blog sitesini ziyaret edin
Atilla Yeşilada: İktisatta bütün devalar tükendi mi?
Girdi maliyetlerindeki artış, konut fiyatları ve kamu projelerini etkileyebilir
Prof.Dr. Emre Alkin: İktisat raydan çıkmak üzere
Para Tahlil