Makine İhracatçıları Birliği (MAİB) 2020 yılında Türkiye’nin 17,1 milyar dolar makine ihraç ettiğini açıkladı. Geçtiğimiz yıl 200’den fazla ülkeye 3,1 milyon ton mal gönderen makinecilerin en fazla ihracat yaptığı ülkeler her zamanki üzere Almanya, ABD ve İngiltere oldu. Aralık’taki yüzde 17,5 artışın da katkısıyla son çeyrekte yüzde 9 ihracat artışı sağlayan bölümün ihracat geliri, pandemiye karşın 2020’de yalnızca yüzde 4 düştü. Yılı güçlü rakiplerinden daha verimli geçirdiklerine dikkat çeken Makine İhracatçıları Birliği Lideri Kutlu Karavelioğlu, “Küresel beklentilerin, bölümümüzün 2021 yılı performansını destekleyici nitelikte olduğunu düşünüyorum” dedi.
İhracat ana pazarlarındaki uzun Noel tatiline karşın Aralık ayında yüzde 17,5 artış sağlayan makine bölümü, 2020 yılını 17,1 milyar dolar ihracatla kapattı. Son çeyrekte büyük bir atılım yaparak yüzde 9 artış kaydeden dalın ihracatı, TÜİK hesaplamasına nazaran 18 milyar doları aştı. Yurtdışından makine alımı yüzde 9 ile 21 ortasında düşen Almanya, ABD ve İngiltere üzere gelişmiş ülkelerde, Türk makine bölümü ihracat düşüşünü yüzde 3’ün altında tutmayı başardı. Rusya ile ticari münasebetlerini güçlendirmeye devam eden makineciler, bu ülkeye ihracatını da yüzde 22 oranında artırdı.
Global makine ticaretinin yaklaşık yüzde 12 düştüğü yılda, ihracat düşüşünü yüzde 4 düzeyinde tutabilmesinin Türkiye’nin global rekabet gücünü bir kere daha ispat ettiğine işaret eden Makine İhracatçıları Birliği Lideri Kutlu Karavelioğlu şunları söyledi:
“Dünya makine ihracatının arttığı yıllarda tüm rakiplerimizden daha süratli artış sağladığımız üzere, küresel ticaretin daraldığı bu yıl da ihracat düşüşünü daha sonlu tutmayı başardık. Giderek yükselen teknoloji düzeyimiz ve rekabetçi fiyatlarımızın da dayanağıyla düşüşü yüzde 4 düzeyinde durdurabildik. Pandemi periyodunda makine ithalatı milyarlarca dolar azalan Almanya, ABD ve İngiltere üzere en güçlü olduğumuz pazarlarda önemli bir kayıp yaşamayarak vazgeçilmez bir imalatçı olduğumuzu da kanıtladık. Karantina devrindeki temaslarımızın sonucunda bu üç ülkeye ihracatımız son çeyrekte yüzde 21 arttı. Tüm dünyada KOBİ’lerin krizler karşındaki esnekliklerini ve çevikliklerini test eden bir süreç yaşandı. AB’deki makine imalatçısı KOBİ’ler felç olurken biz birçok büyük iktisatta pazar hissemizi artırdık.”
“Makine kesimi en süratli toparlanan birkaç ülkeden biriyiz”
Aşı çalışmalarında beklenen muvaffakiyet sağlanırsa dünya mal ticaretinin baz tesiri ve süratli artan emtia fiyatları sayesinde yüzde 10 kadar büyüyebileceğine lakin dış ticarette tonaj olarak evvelki yıl düzeyine ulaşmanın bu yıl mümkün görünmediğine dikkat çeken Karavelioğlu şunları söyledi:
“Küresel likidite bolluğu ve dünyadaki düşük faiz oranları, bu yıl başta verimlilik artırıcı modernizasyon projeleri olmak üzere yeni makine yatırımlarına katkı sağlayacaktır. ABD’de müdafaacı siyasetlerin sınırlanması ve yeşil iktisada geçiş istikametindeki beklentiler de mevcut makine parklarının yenilenmesini hızlandıracaktır. Global beklentilerin, kesimimizin 2021 yılı performansını destekleyici nitelikte olduğunu düşünüyorum.”
Karavelioğlu makine üretiminin dünya genelinde yüzde 5 daraldığı yılda Türk makine endüstrisinin yüzde 7 üretim artışı sağlamasının büyük bir ivme yakalandığının işareti olduğuna vurgu yaparak, “Küresel makine ve teçhizat yatırımlarının salgın öncesi düzeyine gelecek yıl ortasında ulaşacağı varsayımları şimdi iyileştirilmedi. Ama ne olursa olsun, biz belirsizliklerin hakim olacağı bu süreci de kıymetli kazanımlarla geçireceğiz ve ihracat performansımızla rakiplerimizden ayrışmaya devam edeceğiz” dedi.
“Makine imalatçıları büyük bir alkışı hak ediyor”
Makine bölümünde kapasite kullanım oranının yıl içinde yüzde 50 düzeylerine kadar düştüğünü lakin son iki çeyrekte yaşanan toparlama ile KKO’yu yüzde 72’ye kadar çıkardıklarını belirten Karavelioğlu şunları söyledi:
“Kamu planlarında odak ve pilot dal olmamıza karşın zorlayıcı sebep kapsamına alınmamış olmamız birçok bireye şaşırtan gelmiş olsa da biz firmalarımızın bu istikamette bir talebi olmadığını biliyorduk. Sektörel anketlere nazaran, bu istikamette beklentisi olan firmalarımızın yalnızca yüzde 21 civarında olduğunu görüyorduk. Firmaların bu istikamette talebinin olmamasını dalımızın kendi gücünü iyi bilmesinin bir işareti olarak yorumlamalıyız.”
Sektörel beklentinin vergi ertelemelerinden yararlanmak değil, kontratlı işlerdeki gecikmelerden, sipariş iptallerinden, ceza ve yasaklanmalardan hukuken korunabilmeye yönelik olduğuna dikkat çeken Karavelioğlu, “Bunun birtakım kahırlarını yaşıyor olmakla birlikte, artık İstikrar Kalkanı Programı’na takviye veren bölümlerden biri olmanın konforu içindeyiz. Verimsiz bir devir geçirmiş olsak da nitelikli işçimizi muhafazayı bildik, endüstrimizin, tarımımızın, alt yapı ve hizmet dallarımızın muhtaçlıklarını aksatmadan yerine getirdik. En şiddetli şartlar altında dahi Türkiye’nin toplam ihracatı içindeki hissemizi artırarak yüzde 11’e yaklaştırdık. Makine imalatçıları büyük bir alkışı hak ediyor” dedi.
“Mevzuat 11. Kalkınma Planı ile uyumlu hale getirilmeli”
Orta teknolojili makinelerin önde gelen imalatçısı Çin’in süratle toparlanıp; AB, ABD ve Japonya’nın imalatlarının yüzde 10-15 ortasında düştüğü 2020’de üretimini yüzde 4 artırmasından ve tüm müdafaacı önlemlere karşın ihracattaki hissesini büyütmesinden çıkarılacak değerli dersler olduğunu belirten Karavelioğlu şunları söyledi:
“Makinecilerimiz 2020’nin en az hasarla geçirilebilmesi için gayret ederken, Türkiye birinci 11 ayda 25,2 milyar dolarlık makine ithal etti. İmalatçılarımızın senelerce çalışarak 5,5 milyar dolar düzeyine indirdiği makine dış ticaret açığı bu yıl ikiye katlandı. Asya ülkelerinden makine ithalatımız 11 ay içinde yüzde 39,5 yükseldi. Bu yöneliş, önümüzdeki yıllarda bu makinelerin servis ve yedek modülleri için de önemli paralar harcayacağımız manasına geliyor. Endüstrimizin, Uzak Doğu’nun dampingli ve finansman dayanaklı mallarına gösterdiği çok ilgiyi hem sürdürülemez hem de vahim bir kaynak israfı olarak görüyoruz. Makinelerimizin yüzde 65’inden fazlasını ithal eden gelişmiş ülkeler artık vaktinde teslimat, itimat ve kaliteyi öncelik olarak belirlemişken Türkiye’deki yatırımcıların bunları görmezden gelmesinin yanlışlığına dikkat çekiyoruz.”
Türkiye’de tüm dünyanın parmakla gösterdiği, fiyat ve kalitede bir makine bölümü varken son 10 yılda 298 milyar dolarlık makine ithal edilip, 149 milyar dolar açık verildiğine dikkat çeken Karavelioğlu sözlerini şöyle tamamladı:
“Bir endüstrici için ülkesinde üretilen bir makineyi kullanmak doğal ve gurur verici bir tercih olmalı. İthalatın alabildiğine artmasının sebebi yalnızca ucuzluğa ya da finansman imkanlarına bağlanamaz. Makineler Türkiye’nin ihracatında olduğu üzere ithalatında da ikinci büyük kalemdir. Bu çelişkili durumu gidermek ve artan iç talepte yerli makine hissesini en azından korumak için önlemlerimizi sıkılaştırmalıyız. Gerek Yatırım Teşvik mevzuatımızın gerekse kamu alımları ve KÖİ projelerinin 11. Kalkınma Planı’nın yerli makineleri önceleyen kararlarına uygun hale getirilmesini öncelikle talep ediyoruz. Önümüzde yerli imalatçılarımızı muhafazamız gereken çok şiddetli iki sene varken ve rakiplerimiz muhafazacı siyasetlerini sürdürürken Ek Gümrük Vergilerinde son eser ithalatını kolaylaştırıcı indirimler yapılması için şimdi erken olduğunu düşünüyoruz.”
Para Tahlil
